Bài trước đó: #0 – Tìm hiểu và bắt đầu với đầu tư tài chính
Nội dung
Tại sao học xong vẫn thất bại trong đầu tư và giao dịch tài chính?
Không học đầu tư thường thất bại, nhưng đi học xong đầu tư vẫn thất bại. Đây là điều rất dễ thấy trong thị trường tài chính. Nếu bỏ một số tiền ra, học vài khóa học với nội dung sáo rỗng mà đã có thể làm chủ thị trường thì người ta đã đóng cửa các trường đại học từ rất lâu rồi.
Có người cho rằng vì thiếu kiến thức nên họ đã lỗ. Để đạt được mục tiêu thắng lợi và làm giàu, nhiều người không tiếc tiền chi cho các khóa học. Nó lên tới hàng trăm triệu đồng, nhưng kết quả không hề cải thiện.
Có 2 nguyên nhân rất rõ ràng ở đây:
- Người học chưa chọn đúng hướng đi cho mình. Nhược điểm là thứ tồn tại trong tất cả mọi người. Bạn chỉ đi học mà chưa xác định rằng mình con đường đó có phát huy sở trường, hạn chế các nhược điểm của mình hay không.
- Người dạy với chất lượng chưa đủ tốt để người học có thể ứng dụng thành công. Kiến thức là đúng nhưng chưa đủ sâu, thậm chí rất nhiều kiến thức sai về mặt bản chất, chỉ đúng về mặt hình thức
Như vậy nguyên nhân đầu tiên phải là từ phía người học, người có dự định đầu tư. Không chọn đúng con đường để hạn chế nhược điểm của mình thì không thể thành công.
Xin được trích dẫn một đoạn trong tiểu thuyết Tam Quốc Diễn Nghĩa để bạn suy nghĩ:
“Lúc sắp mất Từ Châu, cũng sắp rơi vào cảnh đường cùng. Lữ Bố nói với Trần Cung:
– Chúng ta chưa hết cách, ta có ngựa Xích Thố lội bùn như đi trên cạn, trăm dặm ko biết mệt. Lại có Phương Thiên Họa Kích trong tay, ta sợ gì giặc Tào.
Trần Cung mới nói rằng:
– Ngài có ngựa Xích Thố, có Phương Thiên Họa Kích, thế ba quân có không?”
Vị thế của mỗi người
Hoàn cảnh của hầu hết mọi người rất khác nhau. Vị thế tài chính của một người càng khác biệt:
- Hoàn cảnh gia đình, mà gọi dân dã chính là: Bố mẹ hay bố mẹ vợ có giàu không?
- Các khoản chi tiêu phát sinh ngoài khoản chi thông thường như ốm đau, bệnh hiểm nghèo.
Sau vị thế tài chính, chúng ta có vị thế bản thân:
- Độ tuổi hiện tại, sức khỏe cá nhân
- Trí thông minh và khả năng tiếp nhận thông tin
- Quỹ thời gian có thể dành ra cho việc nghiên cứu phát triển điều mới mà không ảnh hưởng tới thu nhập hiện tại
- Mức thu nhập từ công việc hiện tại & Khoản tiền đã tích lũy được tới hiện tại.
Bạn thấy không, chúng ta khác nhau đủ thứ: Hoàn cảnh, mức lương, độ tuổi, trí thông minh v.v. Sự khác biệt này là tất yếu, nó không phải để than vãn khi bạn chưa có một vị thế cao. Nó là để bạn nhận thức và chọn con đường đúng với mình.
Học theo người thành công?
Chúng ta thường có sự ngưỡng mộ với người thành công, điều đó rất đúng và tốt. Chúng ta cũng muốn học theo họ để có thành công như họ, thậm chí là hơn họ. Tuy vậy, có một câu nói mà tôi cực kỳ ghét: “Người ta làm được mình làm được, người ta không làm được mình sẽ là người đầu tiên”. Theo tôi đơn giản chỉ là: Người ta làm được mình có thể làm tốt hơn hoặc không, người ta không làm được cũng vậy. Người ta và mình vốn dĩ chẳng liên quan gì tới nhau cả. Bạn học theo người thành công, nhưng cả vị thế tài chính và vị thế bản thân của họ và bạn quá khác biệt, dù cùng phương pháp cũng sẽ không cho cùng kết quả. Minh chứng dễ hiểu nhất cho bạn chính là ngày đi học cấp 3, một giáo viên dạy nhưng cả lớp đâu có chung kết quả? Chính cái năng lực (thuộc về vị thế bản thân) đã dẫn tới kết quả khác biệt.
Khi nhìn thấy một người giàu lên từ đầu tư hay giao dịch, bạn cũng muốn giống như họ. Nhưng không phải cứ đem phương pháp của họ áp dụng lên bạn, bạn sẽ giàu có và thành công.
Trong giao dịch và đầu tư tài chính, sự phù hợp là đặc biệt quan trọng. Nói một cách màu mè là vạn vật sinh ra trong đất trời đều có ưu điểm của riêng nó. Cá thì bơi giỏi, còn khỉ thì biết leo cây. Nhưng không phải mọi động vật đều là cá, và tất nhiên chúng cũng không đều là khỉ. Bạn vốn là một chú cá, nhưng lại học leo cây thì thất bại là tất yếu.
Một lỗi sai lầm của người dạy là chỉ dựa trên góc nhìn của bản thân, giống như Lữ Bố: Trong tay ta có ngựa Xích Thố, cứ vậy mà chỉ đạo ba quân băng rừng. Còn sai lầm của người học chính là nghĩ mình có thể làm giống Lữ Bố, 1 địch muôn người mà không thấy cái tố chất riêng của Lữ Bố.
Bạn sẽ chưa xác định được con đường nào cho mình lúc này, bạn sẽ được hướng dẫn phân loại ở phía dưới. Tới đây, bạn chỉ cần ghi chú rằng: Chỉ có một vài con đường phù hợp với bạn, không phải thứ gì cũng học, không phải con đường nào cũng có thể đi. Hãy chọn con đường có thể phát huy tối đa sở trường, hạn chế sở đoản, thứ mà không ai không có.
Học và hành trong đầu tư tài chính
Rõ ràng như vậy rồi, chúng ta gồm 02 quá trình: Học và hành. Hãy cùng liên tưởng ở một ví dụ thực tế rất đỗi gần gũi:
Một người thợ xây tự phát, họ vẫn phải học những kiến thức nhất định từ chính người đi trước, hoàn toàn không cần trường Đại Học Xây Dựng. Nhưng nó khá nhanh và cơ bản, ngay sau đó họ đã có thể ra thực chiến. Họ cũng có thể xây lên những ngôi nhà 3, 4 tầng khá ổn. Nhưng có ổn không nếu họ làm chủ thầu cho một công trình biệt thự phức tạp? Hay một công trình 10 – 15 tầng? Họ là những người “hành” nhiều hơn ai hết, nhưng lượng kiến thức tự phát đó là không đủ.
Ngược lại, một kỹ sư xây dựng lại phải dùng phương pháp quá phức tạp để tính toán một ngôi nhà đơn giản. Thậm chí hiệu quả đôi khi còn thua các bác thợ xây “vườn” phía trên. Đây chính là hình mẫu của học nhưng lại không có hành. Kể cả việc ra thực hành, nó cần rất nhiều thời gian, trải nghiệm để những kiến thức trong sách vở thực sự trở thành của mình. Tức là những điều bạn biết trở nên rõ ràng, được lí giải cụ thể và ý nghĩa về cách sử dụng.
Người học ít, chỉ lên bằng thực hành thì mức độ nó sẽ bị giới hạn. Hoặc ít nhất, nó kéo lùi tốc độ phát triển của bạn, bạn mất rất lâu để ngộ ra một thứ đã được người ta đưa ra sẵn trước đó. Người nào chưa thực hành đủ lâu, thì kiến thức nó vẫn chỉ là của “người ta”, dù bạn đã học.
Một phương pháp giao dịch có thể học rất nhanh, nhưng nếu để bạn thực sự ngấm và hiểu tới bản chất nhanh nhất cũng 06 tháng, lâu hơn là vài năm. Đừng nhầm lẫn giữa biết sử dụng và vận hành thông thạo. Bạn học lái xe ô tô đi, đúng 5 phút sau khi thầy giới thiệu bạn đã có thể nổ máy và di chuyển xe. Việc học tài chính cũng y hệt như vậy, bạn biết làm ở mức độ thao tác và nhìn bề ngoài thì rất nhanh, chỉ vài ngày. Nhưng giống hệt lái xe, dù thầy có tài cỡ nào đi nữa, bạn cũng chỉ có thể trở thành một tài xế cừ khi thực hành rất nhiều. Thầy giỏi tới đâu cũng không thể có trò trở thành thần đồng lái xe chỉ bằng hướng dẫn miệng. Và cả đầu tư cũng như lái xe, nếu bắt đầu mà không có chút kiến thức đều mang lại rất nhiều rủi ro.
Bài tiếp theo: 2 con đường chính trong đầu tư và giao dịch tài chính
