Toàn tập về lãi kép: Cơ chế, trở ngại và cách vận dụng

Lãi kép – hay lũy kế – là một trong những nguyên lý đơn giản nhất của tài chính. Ai học đầu tư cũng phải biết tới định nghĩa này. Bài viết này Hoài Phong sẽ giúp bạn hiểu thật tường tận về lãi kép và tầm quan trọng của nó.

Lãi kép là gì?

Lãi kép (compound interest) là quá trình mà phần lãi bạn kiếm được cũng sẽ tiếp tục sinh lãi. Tức là không chỉ tiền gốc tạo ra lợi nhuận, mà cả phần lợi nhuận trước đó cũng được tái đầu tư để tiếp tục sinh thêm tiền.

Ví dụ cơ bản:

Giả sử bạn có 100 triệu, đầu tư với lãi suất 10%/năm:

• Năm 1: Bạn có 110 triệu (gốc 100 triệu + lãi 10 triệu)
• Năm 2: Lãi tính trên 110 triệu → bạn có 121 triệu
• Năm 3: Lãi tính trên 121 triệu → bạn có 133.1 triệu

Sau 10 năm, bạn sẽ có hơn 259 triệu – gấp 2.5 lần ban đầu, dù lãi suất vẫn chỉ là 10% mỗi năm.

Lãi kép được ca ngợi bởi mọi nhà đầu tư, với minh chứng xuất sắc là Warren Buffett. Einstein gọi là kỳ quan thứ 8, và H.P cũng cho rằng nó là 1 trong 3 tư duy quan trọng nhất của người đầu tư. Đương nhiên, H.P sẽ giúp bạn hình dung rõ nó hay, đẹp cỡ nào mà gọi là kỳ quan.

Vì sao lãi kép được gọi là kỳ quan?

Lãi kép là kỳ quan bởi số tiền nó sinh ra nằm ngoài sức tưởng tượng. Nhưng lại dựa trên một cơ sở hoàn toàn khả thi.

Đích đến ấn tượng. Số vốn ban đầu không cần quá cao. Hành trình khải thi(% mỗi năm có thể đạt)

Giả sử bạn đầu tư 200 triệu với mức lợi nhuận 20%/năm:

• Sau 5 năm: 497 triệu
• Sau 10 năm: 1.23 tỷ
• Sau 15 năm: 3.05 tỷ
• Sau 20 năm: 7.61 tỷ
• Sau 30 năm: 47.5 tỷ

Từ 200 triệu thành gần 50 tỷ sau 30 năm, không nạp thêm đồng nào. Đó không phải phép màu. Đó là toán học. Nếu tính thêm 10 năm sau nữa, bạn biết nó kinh khủng cỡ nào không? Tôi thậm chí không dám đưa vào vì nó sẽ khiến bạn nghi ngờ cả tính chân thực của bài viết. Dù nó thuần túy là toán học. Mà thôi tiết lộ luôn bạn khỏi tò mò: 294 tỷ.

Tức là rất dễ đạt 1 điều kiện, thậm chí là 2 điều kiện. Nhưng cả 3 lại khó gần ngang lên trời. Mục thứ 2, nó thường xuyên mâu thuẫn với mục 1 và 3. Rất khó để đạt được tăng trưởng cao nhưng lại an toàn, còn duy trì được dài.

Tại sao người ta từ chối áp dụng lãi kép?

Lãi kép mang có thể lại lợi nhuận rất lớn, nhưng nhiều người từ chối áp dụng. Thứ nhất:

1. Không trùng quan điểm đầu tư. Lãi kép yêu cầu thời gian quá dài, trong khi họ mong muốn đạt được trong thời gian ngắn.
2. Lãi kép mang tới một mức lợi nhuận rất ấn tượng. Họ thích điều đó, nhưng cũng không quá cần thiết. Thứ họ thích hơn là mức lợi nhuận vừa phải nhưng đạt được sớm, sau đó nghỉ ngơi và ăn chơi. Tức là không phải ai cũng muốn hay tin vào mốc 10 – 20 triệu đô. Họ chỉ cần 800K nhưng đạt sớm và nghỉ ngơi, hưởng lạc.
3. Nửa tin nửa ngờ, thấy số to quá tự động từ chối tin.
4. Cho rằng lãi kép chỉ có tác dụng trong rất dài, mà quên rằng cứ lên mức vốn trung bình thôi, là lãi kép có ý nghĩa ngay sau từng năm.

Khó khăn trong áp dụng lãi kép

Việc áp dụng lãi kép có thể là tự nhiên (tức vận dụng đúng quy tắc dù chưa bao giờ học lãi kép là gì) hoặc chủ động. Cả 2 trường hợp gặp những khó khăn rất lớn sau:

1. Rất khó có cả 3: An toàn, lợi nhuận, bền vũng

• Lợi nhuận cao thì phải kèo rủi ro cao, đương nhiên vi phạm thêm cả tiêu chí bền vững.
• An toàn, bền vững như gửi tiết kiệm thì lợi nhuận lại thấp

2. Vì vốn càng lớn – càng khó quản

Khi số tiền tăng lên, cảm xúc cũng tăng theo. Rủi ro, tâm lý, sự phức tạp đều phình theo quy mô. Lãi kép sẽ nhanh chóng gãy quá trình nếu bạn không đủ năng lực quản trị vốn lớn.

Người từng đầu tư tốt với 100 triệu, khi cầm 3 tỷ lại không dám nhấn lệnh. Các quyết định mua bán đều khó khăn hơn. 5 tỷ vẫn ổn, thế 50 tỷ dám không? Do đó quy trình lãi kép tự nhiên nhanh chóng gãy bởi năng lực không theo kịp. Giờ có lẽ bạn hiểu hơn bài học thứ 2: Tại sao học đầu tư là học quản trị vốn tăng lên?

Đầu tư từ 5 tỷ mà thành 15 tỷ là vội vàng: “Làm miếng đất cho chắc, xây căn nhà, chia ít gửi bank không mất hết v.v”. Điều này rất tốt là đằng khác. Nếu bạn nâng kịp trình độ, hãy lãi kép hay lũy kế này nọ. Còn không, cách phòng thủ này tốt hơn. Nếu bạn không muốn mất đi tất cả, như cách nước tràn khỏi bình. Đây thực ra cũng là 1 cách “đắp bờ” ngăn nước tốt, năng lực quản trị đã tăng nên mới giữ được tiền. Hầu hết mọi người tự cắt hành trình tại đây.

Đạt một thành tích cơ bản, phòng thủ và hưởng thụ. Đạt max level quản lý tiền, quy trình kết thúc.

3. Vì không phải lĩnh vực nào cũng lãi kép được

• Rất nhiều mô hình không thể mở rộng mãi. Mà thực tế đa số mô hình rất khó mở rộng. Và năng lực của người quản trị mô hình cũng không sẵn sàng để mở rộng
• Có thể tốt lúc đầu, nhưng đến một mức nào đó sẽ tắc vì nguồn lực, thị trường, thời gian.

Muốn lãi kép – mô hình phải scale được. Và ngay tức lúc chọn mô hình, nhiều người đã chọn các mô hình bị giới hạn. Hoặc nó khó hơn trong việc gia tăng quy mô, dễ đạt ngưỡng.

4. Vì người ta không giữ được vòng quay đủ lâu

Lãi kép là bài toán của thời gian. Các sự kiện cuộc sống là rất phổ biến để ngắt quá trình: Rút vốn giữa chừng, gặp biến cố tài chính, tâm lý chán nản nên đổi phương án.

Tức là người ta có thể định hold dài hạn (sẽ đạt lãi kép, giải thích phần sau). Nhưng vì 1 tá các lí do, nó bị ngắt đoạn dễ dàng. Và người ta cũng không quá hiểu về lãi kép, vô tình bẻ gãy quy trình lãi kép tự nhiên của bản thân.

Tổng kết chung về khó khăn khi áp dụng lãi kép

Bạn có cần lãi kép không?

Có, ai cũng cần tới nó. Bạn không cần áp dụng ở quy mô 15 – 30 năm. Bạn chỉ cần áp dụng ở mức độ đơn giản nhất: Hiểu rằng mục tiêu là gia tăng tiền lời trên tất cả số vốn bạn có, không quan tâm tới bao nhiêu năm.

Lãi kép khó nhất ở đâu? Chủ yếu là vấn đề quản lý vốn lớn. Kiến thức và bản lĩnh đầu tư là thứ không dễ dàng có được.

Nguyên tắc để thực hiện được lãi kép

Phương pháp thực hiện lãi kép hiệu quả

Từ công thức toán học về hiệu quả kinh điển của nó, lại thêm được nguyên tắc để vận hành phía trên. H.P đã đúc kết ra 3 con đường để có thể đạt mục tiêu lãi kép hiệu quả nhất. Chúng đảm bảo 4 yếu tố:

1. An toàn
2. Lợi nhuận
3. Thời gian
4. Khả thi