Nếu chỉ có một mục tiêu chung chung là kiếm tiền, bạn rất dễ mắc phải hàng loạt sai lầm trong việc phân bổ vốn. Mỗi mục tiêu sẽ đòi hỏi một chiến lược khác nhau. Dưới đây là một số loại hình phân bổ vốn chính với mục đích kinh tế.
Bảng so sánh cơ bản về các mục đích
Nội dung
Ta sẽ bắt đầu với một bảng so sánh nhanh
| Loại hình | Mục tiêu | ROI (ước tính) | Rủi ro | Vốn tối thiểu |
|---|---|---|---|---|
| Đầu tư dòng tiền | Tạo thu nhập thụ động ổn định | 2% – 6%/năm | Vacancy, lạm phát bào mòn | Từ vài triệu (cổ phiếu), vài tỷ (BĐS) |
| Gia tăng tài sản | Tích lũy dài hạn, lãi kép, đột phá | >15%/năm (mục tiêu) | Biến động mạnh theo chu kỳ | Tùy kênh, từ vài triệu (CP) tới vài tỷ (BĐS) |
| Đầu cơ / Thu nhập bất thường | Lợi nhuận nhanh từ biến động giá | Không ổn định, có thể 50% – 800%+ | Cao, dễ lỗ nặng | Từ vài triệu (chứng khoán, crypto) |
| Mạo hiểm / Khởi nghiệp | Đầu tư vào lĩnh vực mới, startup | Có thể 0 hoặc x10 – x100 | Mất trắng vốn, thanh khoản kém | Thường từ trăm triệu trở lên |
| Tích trữ & phòng thủ | Bảo toàn giá trị tài sản | 1% – 3%/năm (gần như giữ giá) | Cơ hội tăng trưởng thấp | Từ vài triệu (vàng, USD) |
| Tài sản tiêu dùng | Phục vụ nhu cầu cá nhân, gia đình | ROI âm (khấu hao giá trị) | Giảm giá trị theo thời gian | Tùy loại, từ chục triệu (xe máy) đến vài tỷ (nhà ở) |
| Đầu tư bản thân & gia đình | Giáo dục, sức khỏe, trải nghiệm | ROI dài hạn, khó định lượng | Lãng phí nếu chọn sai | Tùy khả năng, từ triệu đồng |
| Đầu tư tác động (Impact) | Sinh lời + tạo giá trị xã hội | 5% – 12%/năm | Lợi nhuận có thể thấp hơn trung bình | Từ vài chục triệu (quỹ), lớn hơn với dự án |
Đầu tư để có dòng tiền ổn định
Bất động sản cho thuê
Mua nhà, căn hộ để cho thuê, tạo dòng tiền hàng tháng. Chỉ tập trung vào phần dòng tiền sinh ra. Không quan tâm tới sự tăng giá của BĐS đó, vì nó không nằm trong mục đích khai thác (không bán). Việc giá BĐS đó tăng lên chỉ đảm bảo rằng nguồn thu nhập từ cho thuê cũng dần tăng.
Tìm hiểu rõ hơn về đầu tư bất động sản dòng tiền ở đây.
Cổ phiếu trả cổ tức
Đầu tư vào các công ty có chính sách chi trả cổ tức đều đặn. So với BĐS, nó ưu điểm hơn ở mức vốn rất linh hoạt, chỉ vài triệu vẫn được. Việc thanh khoản chủ động cũng dễ dàng hơn nhiều. Các công ty trả cổ tức đều đặn cũng có thể xếp hạng an toàn, nhưng so với BĐS thì mức an toàn không bằng.
Tìm hiểu phương pháp tạo dòng tiền từ cổ phiếu cổ tức ở đây
Gửi tiết kiệm ngân hàng
Đây là kênh an toàn nhất với lãi suất cố định. Có lẽ ai cũng hiểu cơ bản về nó: Linh hoạt vốn, quy mô. Bị giảm giá trị do lạm phát. Nhưng bạn vẫn cần đọc bài này: Hiểu đúng về gửi tiết kiệm để không “chia tài khoản”. Nó giúp thông tin cụ thể thay vì quá chi tiết gây loãng cấu trúc trong bài này.
Trái phiếu / Chứng chỉ quỹ
Đây là kênh trung gian giữa gửi tiết kiệm và cổ phiếu. Trái phiếu (đặc biệt là trái phiếu chính phủ) có độ an toàn cao, lãi suất thường cao hơn gửi tiết kiệm 0.5-1.5%/năm. Chứng chỉ quỹ mở (như quỹ trái phiếu, quỹ cân bằng) cũng tạo ra dòng tiền định kỳ thông qua cổ tức quỹ.
Trong vài chữ, không thể giải thích hết vấn đề về trái phiếu. Bạn có thể tìm hiểu về:
- Đầu tư trái phiếu tạo dòng tiền
- Đầu tư chứng chỉ quỹ tạo dòng tiền
Đầu tư để gia tăng quy mô tài sản
Đặc điểm:
- Mục tiêu là tăng trưởng vốn, không nhất thiết cần dòng tiền ngay
- Thời gian đầu tư trung và dài hạn (từ 3-10 năm trở lên)
- Tái đầu tư lợi nhuận để tối đa hóa hiệu ứng lãi kép
- Không bị giới hạn bởi quy mô.
Ví dụ: Vẫn là cổ phiếu, vẫn là BĐS nhưng mục tiêu khác hẳn. Từ đó loại BĐS và mã Cp cũng khác hẳn đi. Toàn bộ chuyên mục học đầu tư CK của GSPhong.Com chủ yếu hướng dẫn đi theo hướng này. Và kiến thức để sử dụng nó đúng nghĩa: Cả ngàn bài.
Đầu cơ để tạo ra thu nhập bất thường
Đặc điểm:
- Tập trung vào chênh lệch giá trong ngắn hạn (từ vài giờ, ngày đến vài tháng)
- Rủi ro cao, có thể lãi lớn hoặc lỗ nặng
- Yêu cầu kiến thức chuyên sâu, kỹ năng phân tích và thời gian theo dõi thị trường
Ví dụ: Giao dịch cổ phiếu ngắn hạn, ngoại hối (forex), hợp đồng tương lai, tiền điện tử. Lướt sóng đất, vàng v.v đều nằm chung trong nhóm này
Cảnh báo: Đầu cơ không phù hợp với người mới bắt đầu hoặc những ai không có thời gian và kiến thức chuyên môn.
Đặc trưng của nó: Tạo ra lợi nhuận rất cao và nhanh. Đương nhiên nó cũng tương đương về mặt rủi ro với tỉ lệ thua lỗ rất cao. Nó rất khó kiểm soát chính xác nguồn thu là bao nhiêu. Không có con số ROI có thể ước tính cho nhóm này. Nó thậm chí có thể lên tới cả ngàn % mỗi năm.
Đầu cơ không xấu. Nó chỉ rất khó và không ổn định. Do đó bị hạn chế ở quy mô lẫn xây dựng kế hoạch cho dài hạn. Nên nhìn nhận đầu cơ giống như việc đi làm nhưng bất ổn, và đó là lí do tôi xếp nó vào nhóm thu nhập bất thường.
Đầu tư mạo hiểm hay khởi nghiệp
Nó giống với đầu cơ về xác suất thua lỗ lần tiềm năng của lợi nhuận. Nhưng khả năng kiểm soát của nó cao hơn khi bạn tham gia hoặc am hiểu về hành trình đó. Khác với đầu cơ, bạn thường phải trực tiếp tham gia quá trình liên tục. Đầu tư mạo hiểm cũng rủi ro nhưng đôi khi bạn chỉ cần rót một phần vốn nhỏ và chờ đợi kết quả. Ít tốn sức hơn.
Start Up, coin, các lĩnh vực mới nổi chính là nhóm này.
Cả nguồn vốn từ đầu cơ hay đầu tư mạo hiểm mà có đều nên được chuyển đổi thành loại hình khác an toàn hơn dần dần.
Tích trữ và phòng thủ
Các kênh phổ biến:
- Vàng: Tài sản truyền thống giữ giá trị qua thời gian, đặc biệt trong thời kỳ bất ổn
- Ngoại tệ mạnh: USD, EUR để phòng ngừa rủi ro tỷ giá
- Bất động sản: Giữ giá trị thực và có thể tăng giá theo thời gian
- Trái phiếu chính phủ: An toàn cao, thanh khoản tốt
Tích trữ và phòng thủ như thế nào? Đọc bài này để hình dung rõ về ứng dụng nó cho chi tiết nhất.
Mua tài sản tiêu dùng
Phổ biến là:
- Mua xe ô tô, xe máy để sử dụng
- Mua nhà để ở
- Đồ điện tử, nội thất, quần áo…
Sai lầm thường gặp: Nhiều người coi mua nhà để ở là “đầu tư”. Thực tế ngay cả khi giá BĐS đó tăng lên đó vẫn không phải là một khoản đầu tư. Trừ khi bạn đã lập kế hoạch khai thác và chuyển đổi nó. Còn không, dù giá là bao nhiêu bạn vẫn chỉ phục vụ nhu cầu sử dụng: Ở.
Phần tiêu dùng này, dành một chút thời gian đọc lại về bài 1: Thu nhập mới là gốc rễ của chất lượng cuộc sống & Nguyên tắc mua sắm tài sản tiêu dùng cơ bản.
Tại sao cần phân loại mục đích rõ ràng?
Bạn có thể thấy cách kênh ở trong những mục đích trên vẫn trùng nhau.
Cùng là kênh mua BĐS, tiêu dùng cũng có, đầu tư dòng tiền, đầu cơ, hay phòng thủ, gia tăng tài sản đều có. Cùng là mua vàng, nhưng để cho con cháu, phòng ốm đau lại khác sang năm kiếm 500 triệu.
Vì vậy hãy tập thói quen đặt câu hỏi như sau:
Khi định phân bổ vốn vào một lĩnh vực, hãy kiểm tra lại thông qua 2 câu hỏi:
- Mình muốn xếp nó thuộc nhóm mục đích nào?
- Nó có phù hợp với các tiêu chí mục đích đó không?
Ví dụ muốn phân bổ 10 tỷ vào cổ phiếu VCB
- Nó thuộc nhóm mục đích: Nhận cổ tức dòng tiền mạnh để có nguồn thu ổn định.
- Đánh giá tính phù hợp: VCB an toàn, tăng trưởng ổn định. Nhưng phân bổ cổ tức của nó rất yếu để xếp vào nhóm tạo ra dòng tiền mạnh, ổn định. Từ đó kết luận mã này không phù hợp với mục đích ban đầu.
Ví dụ 2: Phân bổ 5 tỷ cho cổ phiếu MBB
- Mục đích: Gia tăng quy mô tài sản theo thời gian
- Đánh giá: An toàn, phù hợp với mục đích sau khi xem xét KQKD.
Những sai lầm phổ biến
Không có mục đích hoặc mục đích rất mơ hồ. Gọi tất cả chung chung là kiếm tiền.
- Kiếm từ nguồn nào? Không có, không tính từ dòng tiền hay từ tăng giá, hay từ bán lại dự án cho người khác. Phải thật rõ ràng.
- ROI dự kiến là bao nhiêu?
- Mục tiêu của mình là đầu tư vào đây là kiếm tiền kiểu gì? Thụ động an toàn để còn nghỉ ngơi hay tăng trưởng giàu có? Hay đơn giản là lướt sóng kiếm một mớ tích thêm vốn.
- Mục tiêu 1 đằng, chọn tài sản một nẻo vì không rõ ràng ngay từ đầu. Ví dụ: Đầu tư gia tăng quy mô tài sản nhưng lại mua cổ phiếu rác.
- Nhầm lẫn giữa tiêu dùng và tài sản dòng tiền. Nhà đất để ở thực tế vẫn là tài sản, nhưng nó chỉ là tài sản chết mà thôi.
- Bị cuốn theo đám đông (FOMO). Chả biết mình cần gì, cũng không quan tâm tài sản đó có phù hợp không. Họ mua mình mua, nhanh không họ giàu mất.
- Không gắn kết được giữa mục tiêu kinh tế, tài chính với mục tiêu cuộc sống. Muốn tự do tài chính nhưng lại ôm toàn tài sản chết, vì chỉ tập trung vào tổng giá trị tăng trưởng. Không có thu nhập nên đi sai hẳn mục tiêu.
- Không hiểu rõ mục tiêu nên không chia được thành nhiều kênh cho cân bằng và an toàn hơn. Ví dụ người ta không bỏ trứng chung 1 giỏ: 20% CP cổ tức để lấy tiền sinh hoạt, 80% cổ phiếu tăng trưởng để gia tăng thu nhập. Mình không bỏ trứng chung 1 giỏ: Mua 5 meme rác khác nhau, đầu cơ 2 miếng đất ở 2 khu vực ngoại thành khác nhau.
Tại sao không có một giải pháp thống nhất? Bởi mỗi người có một giá trị quan cuộc đời. Mỗi người thích một thứ khác nhau.
Check lại bản thân như sau:
- Bạn muốn gì?
- Bạn có gì?
- Bạn sẽ chọn con đường nào phía trên (Có thể kết hợp)?
- Bạn sẽ chọn cụ thể ra sao: BĐS thì khu vực nào, CP hay Coin thì mã nào? Hay đơn giản là làm tí vàng để lại cho con rồi đi chơi Pickleball
Khi đã trả lời được 4 câu hỏi này, hãy chọn bài viết chi tiết phù hợp với mục tiêu của mình để đọc tiếp. Những bài chi tiết sẽ giúp bạn thực hành cụ thể, còn nội dung ở đây chỉ là khung nền tảng để bạn hiểu cách phân loại và định hình rõ mục đích.