Đầu tư chứng khoán có những rủi ro gì là một câu hỏi mà rất nhiều nhà đầu tư quan tâm, bởi thị trường chứng khoán có khả năng mang lại lợi nhuận rất lớn nhưng đồng thời cũng gắn liền với những rủi ro rất lớn. Hãy cùng gsphong.com mổ xẻ những rủi ro khi chơi chứng khoán ở bài viết dưới đây và đi tìm những cách quản trị rủi ro trong chứng khoán tốt nhất để bạn có được những bài học hữu ích nhé.
Những rủi ro khi chơi chứng khoán
Rủi ro khi chơi chứng khoán có thể hiểu đơn giản là giá trị đầu tư của bạn bị giảm xuống, và bạn bị thua lỗ, có khi mất trắng.
Có rất nhiều loại rủi ro trong đầu tư chứng khoán, điển hình là: rủi ro thị trường, rủi ro từ doanh nghiệp hay rủi ro từ chính bản thân người đầu tư.
Rủi ro hệ thống chứng khoán
Rủi ro có hệ thống là loại rủi ro khi chơi chứng khoán mà nó có thể tác động tới toàn bộ thị trường, và ảnh hưởng đến hầu hết các loại chứng khoán. Rủi ro này chịu tác động từ những điều kiện kinh tế, chính trị, chính sách…, đại loại là những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của công ty cũng như các nhà đầu tư.
Rủi ro thị trường:
Khi tham gia đầu tư cổ phiếu, tức là bạn gián tiếp đầu tư vào sản phẩm, dịch vụ của công ty. Và những biến động thị trường tác động trực tiếp đến tình hình mua/bán hàng hóa, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu.
Ví dụ: Sau nghị định 117/2020/NĐ-CP, quy định về việc điều khiển phương tiện thì không được uống rượu bia, đã khiến nhu cầu tiêu dùng bia của người dân ít lại, khiến giá cổ phiếu của Sabeco bị giảm giá mạnh trong thời gian đó, mặc dù trước đó đã từng được kỳ vọng là tăng trưởng mạnh.
Rủi ro do tính thanh khoản:
Thanh khoảng hiểu đơn giản là khả năng bán cổ phiếu ra thị trường để thu được tiền mặt. Nếu thanh khoản thấp, thì bạn rất khó tìm được người mua phù hợp, nhiều lúc phải ban giá rất thấp, dẫn đến thua lỗ. Và đây cũng là một trong những rủi ro khi chơi chứng khoán rất điển hình.
Ví dụ: Cổ phiếu HPG (tập đoàn Hòa Phát) có tính thanh khoản rất cao, có thể bán ra trên 1 triệu cổ phiếu 1 ngày. Nhưng với cổ phiếu HCT (Công ty Dịch vụ Vận tải Xi măng Hải Phòng), thì thậm chí nhiều tuần không có giao dịch. Cứ tưởng tượng bạn nắm trong tay 1 lượng cổ phiếu lớn của HCT, nhưng lại không thể bán ra ra thị trường trong suốt thời gian dài thì kết quả sẽ ra sao?
Một ví dụ nữa về rủi ro thanh khoản có thể kể đến là công ty cổ phần FPT (FPT) được giao dịch trên sàn VN30 có tính thanh khoản cao nhưng mức giá được đánh giá là cao hơn so với mức giá trung bình trên thị trường, từ đó dẫn đến các giao dịch ít người mua.
Rủi ro do lãi suất
Nếu quan tâm đến những rủi ro khi chơi chứng khoán, bạn cần hiểu rõ giá cổ phiếu luôn tỷ lệ nghịch với lãi suất thị trường.
Hiểu đơn giản, lãi suất cho vay tăng thì nhà đầu tư sẽ hạn chế các khoản vay ký quỹ, nhu cầu mua cổ phiếu cũng giảm, dẫn đến giá cổ phiếu giảm. Rồi lãi suất tăng thì lợi nhuận thu từ đầu tư cổ phiếu không còn hấp dẫn nhà đầu tư như cũ, dẫn tới các giao dịch mua bán cổ phiếu bị chững lại.
Tuy nhiên, khi phát hành trái phiếu thì Chính phủ thường thường có xu hướng tăng lãi suất để gọi vốn để thu hút nhà đầu tư. Vì vậy, rủi ro trong đầu tư chứng khoán này chỉ tác động đến thị trường cổ phiếu.
Rủi ro do lạm phát:
Lạm phát sẽ làm cho đồng tiền mất giá, nếu thu nhập từ đầu tư chứng khoán tăng trưởng không lớn hơn tốc độ tăng lạm phát thì nhà đầu thư sẽ mất hứng thú. Ngoài ra, lạm phát tăng cao cũng báo hiệu nền kinh tế không bền vững, gây dao động đến tâm lý của các nhà đầu tư.
Rủi ro từ ngành đầu tư
Rủi ro ngành là rủi ro đặc trưng của từng ngành, bởi những yếu tố bên ngoài tác động đến ngành, từ đó gây ra những tác động xấu đến thị trường cổ phiếu của ngành.
Ví dụ: Dịch bệnh Covid-10 xảy ra, đã khiến nhiều ngành bị ảnh hưởng như hàng không, vận tải, du lịch…, và dẫn đến giá cổ phiếu của những doanh nghiệp trong ngành này cũng bị sụt giảm rất nhiều.
Vì vậy, yêu cầu nhà đầu tư phải có cái nhìn tổng quát và chịu khó phân tích thật ký những ngành có nguy cơ sụt giảm từ các tác động bên ngoài để có thể tránh được rủi ro khi chơi chứng khoán này.
Nếu nhà đầu tư không có cái nhìn tổng quát và phân tích kỹ những ngành nào đang có nguy cơ đổ vỡ do nhiều yếu tố bên ngoài cũng như bên trong tác động thì khả năng thua lỗ là rất lớn.
Rủi ro đến từ doanh nghiệp
Rủi ro ở doanh nghiệp là rủi ro xuất phát từ chính hoạt động nội tại của doanh nghiệp như: tình hình tài chính có vấn đề, hoạt động kinh doanh không hiệu quả, lợi nhuận giảm hoặc thua lỗ… Để biết được rủi ro khi chơi chứng khoán này, bạn có thể đọc qua báo cáo tài chính của doanh nghiệp là có thể nắm được.
+ Rủi ro trong kinh doanh là những bất lợi về tình hình cung cầu hàng hoá hay dịch vụ của doanh nghiệp, khiến hàng hóa dịch vụ không thể bán được, ảnh hưởng đến doanh thu cũng như lợi nhuận.
+ Rủi ro tài chính: Là rủi ro về khả năng thanh toán cổ tức, hoàn vốn cho người sở hữu chứng khoán. Ngoài ra, xếp hạng hoạt động của doanh nghiệp biến động cũng sẽ ảnh hưởng đến giá trị cổ phiếu. Bởi lúc này các nhà đầu tư nhận thức được khả năng tài chính, khả năng thanh toán nợ của doanh nghiệp được xếp hạng tín nhiệm, cũng như những rủi ro có liên quan để có định hướng đầu tư.
Ví dụ: Công ty cổ phần sữa Việt Nam Vinamilk (VNM) xếp hạng 3 theo đánh giá của VNR500/2018. Tuy nhiên, sau 2 năm Vinamilk đã tụt xuống còn hạng 7 khiến giá trị của doanh nghiệp giảm, cổ phiếu xuống giá (2018 – 2020 )
+ Rủi ro lỗi thời: ngành sản xuất của doanh nghiệp rơi vào tình trạng lỗi thời, không được cập nhật, không có giá trị đổi mới, khiến doanh nghiệp hoạt động trì trệ, lợi nhuận không tăng trưởng, khiến giá cổ phiếu giảm sút.
Chính vì vậy, để hạn chế được rủi ro khi chơi chứng khoán này, bạn cần phải tìm hiểu thật kỹ về doanh nghiệp trước khi tham gia đầu tư, và luôn cập nhật đầy đủ những thông tin về doanh nghiệp để có những phản ứng kịp thời trước những biến động.
Rủi ro từ truyền thông
Thời đại internet bùng nổ nên nhà đầu tư có thể tiếp cận thông tin từ rất nhiều nguồn khác nhau. Nhưng hãy chọn lọc để cập nhật đủ tin tức từ những nguồn chính thống,nếu không bạn sẽ bị những “tin giả”, tin dắt mũi dư luận làm ảnh hưởng đến việc đầu tư của mình.
Rồi xét về góc độ doanh nghiệp, đôi khi họ sẽ phải đối mặt với những truyền thông xấu, scandal từ nhiều phía gây ảnh hưởng đến thương hiệu, khiến giá cổ phiếu tụt dốc không phanh.
Ví dụ: FLC là tập đoàn bất động sản lớn và có uy tín trong nước. Tuy nhiên, trong quý 3 và 4 năm 2020, tập đoàn này liên tục gặp rủi ro truyền thông xấu bởi những sự việc liên quan đến mua bán, quản lý căn hộ bất động sản. Vì vậy, cổ phiếu của FLC tăng trưởng rất kém trong giai đoạn này.
Rủi ro xuất phát từ nhà đầu tư
Đầu tư chứng khoán cũng là việc phải vận dụng đầu óc, nên nếu nhà đầu tư không trang bị đầy đủ kiến thức cũng như tâm lý vững vàng thì rất có thể gặp phải những rủi ro khi chơi chứng khoán, cụ thể:
– Rủi ro vì thiếu kiến thức: nhà đầu tư tham gia thị trường cổ phiếu nhưng kiến thức hạn hẹp nên không thể phán đoán được cổ phiếu nào tốt xấu, hoặc không có kỹ năng quản lý tài chính cá nhân, phân bổ đầu tư không hợp lý…. dẫn tới việc nếu có tình huống xấu xảy ra sẽ trở tay không kịp.
– Rủi ro cảm tính: là việc nhà đầu tư chọn mua bán cổ phiếu theo cảm tính hoặc a dua theo số đông mà không xem xét kỹ thị trường, doanh nghiêp…, nhưng rồi về sau cổ phiếu lại không tăng trưởng như mong đợi, khiến nhà đầu tư thua lỗ. Đây là một rủi ro trong đầu tư chứng khoán mà rất nhiều nhà đầu tư mới hay mắc phải.
Cách quản trị rủi ro trong chứng khoán
Hạn chế rủi ro khi chơi chứng khoán là điều mà các nhà đầu tư luôn phải quan tâm và đặt lên hàng đầu. Và dưới đây là những cách quản trị rủi ro trong chứng khoán cơ bản nhất mà nhà đầu tư nào cũng nên biết để có thể yên ổn trong thị trường đầy biến động.
Đa dạng hóa danh mục đầu tư
Nguyên tắc rất phổ biến khi đầu tư, đó là “Không bỏ tất cả trứng vào một cái giỏ”. Vì vậy việc đa dạng hóa danh mục đầu tư và vô cùng quan trọng khi tham gia thị trường chứng khoán.
Đa dạng hóa ở đây là việc bạn phân bố hợp lý nguồn vốn vào các nhóm cổ phiếu các nhau, hay có thể hiểu đơn giản là mua cổ phiếu từ nhiều công ty, từ các ngành khác nhau, để có thể giảm thiểu rủi ro phi hệ thống.
Ví dụ: Bạn mua cổ phiếu của bất động sản, dầu khí và bán lẻ. Nếu ngành bất động sản gặp biến động, giá cổ phiếu tụt dốc, thì bạn có thể bù rủi ro từ hai khoản thu từ dầu khí và bán lẻ. Còn nếu mua duy nhất cổ phiếu bất động sản, nếu có rủi ro xảy ra thì chắc chắn bạn sẽ thua lỗ rất nhiều.
Cốt lõi, trong danh mục đầu tư nên có ít nhất một loại cổ phiếu phòng thủ (là dạng cổ phiếu ít biến động trước thị trường). Nhóm cổ phiếu đó trên thị trường chứng khoán Việt Nam gồm: cổ phiếu thuỷ điện, cổ phiếu dược, cổ phiếu ngành nước,…
Ưu tiên đầu tư chứng khoán dài hạn
Đầu tư trong dài hạn có nghĩa là tập trung vào giá trị cốt lõi của doanh nghiệp. Để đầu tư dài hạn thì yêu cầu nhà đầu tư phải kiên nhẫn, và đừng bao giờ để cảm xúc chi phối quyết định đầu tư của bạn.
Sai lầm thường thấy ở một số bạn, đó là luôn theo dõi biến động giá từng ngày, từng giờ. Mục tiêu đầu tư là dài hạn, nhưng nếu nhìn biến động giá cổ phiếu luôn thay đổi thì bạn rất dễ bị lung lay và thay đổi quyết định. Tất nhiên, theo dõi biến động là không sai, nhưng hãy theo dõi với một tần suất phù hợp.
=> Đầu tư cổ phiếu dài hạn, vấn đề chính là phải tìm được những cổ phiếu thực sự tốt, ít biến động, hoặc có thể phục hồi nhanh nhất trước những thay đổi của thị trường. Khi đặt mục tiêu là đầu tư dài hạn, thì hãy chấp nhận rủi ro trong ngắn hạn, bởi trong dài hạn thì cổ phiếu sẽ quay về với giá trị thực của nó.
Luôn tuân thủ kỷ luật đầu tư
Kỷ luật hoặc là những nguyên tắc đầu tư, ví dụ như: nên mua lúc nào, nên bán lúc nào, đưa ra mức cắt lỗ và mức chốt lời cụ thể cho mỗi lần giao dịch.
Cách quản trị rủi ro trong chứng khoán này rất quan trọng đối với những bạn nào chơi theo kiểu đầu tư ngắn hạn. Vì vậy, hãy tìm hiểu thật kỹ, phân tích thị trường và doanh nghiệp thật kỹ để phản ứng kịp thời trước những biến động xấu của thị trường cũng như giúp hạn chế sự ảnh hưởng của cảm xúc đến quyết định của nhà đầu tư.
Hạn chế sử dụng vay margin
Margin là một công cụ rất hữu ích để các nhà đầu tư tối đa hóa được lợi nhuận. Tuy nhiên nó chỉ thực sự hiệu quả khi bạn biết sử dụng nó đúng cách, còn không nó có thể là “con dao 2 lưỡi” đối với bất cứ ai.
Nếu bạn lạm vụng vay margin, nếu thị trường không như dự đoán thì sẽ phải bán trả nợ, thậm chí cháy cả tài khoản. Vì vậy hãy nên sử dụng margin ở mức vừa phải, và phải thật hiểu biết về nó. Còn những nhà đầu tư mới thì hãy tuyệt đối tránh xa công cụ rủi ro này.
Luôn tránh xa “cổ phiếu nóng”
Cổ phiếu nóng là loại cổ phiếu có giá biến động rất mạnh, nhưng thực sự thì lại đi liền với rủi ro. Nếu bạn không vững tâm lý, không muốn mạo hiểm thì “cổ phiếu nóng” không phải là món dành cho bạn.
Cổ phiếu nóng thường bị thổi phồng giá trị bởi truyền thông, rồi truyền tai nhau từ nhà đầu tư này sang nhà đầu tư khác. Nhưng bạn đừng quên rằng: cổ phiếu không phải ánh đèn sân khấu, và những cổ phiếu đem đến lợi nhuận bền vững thường ẩn dưới lớp hào quang, chờ đợi người khai phá và kiên nhẫn.
Tìm công ty môi giới chứng khoán chuyên nghiệp
Sức hút của thị trường chứng khoán ngày càng nóng, chính vì vậy nhiều tổ chức lừa đảo, đa cấp cũng mọc ra nhằm lừa gạt những “con gà” nhẹ dạ cả tin, vẽ ra những viễn cảnh màu hồng khi đầu tư vào sàn/tổ chức của họ. Hãy cảnh giác, bởi kiếm tiền không bao giờ là dễ dàng, và miếng mồi ngon như vậy thì chẳng ai dại gì đi chia sẻ cho người lạ.
Hãy tìm một công ty môi giới chứng khoán uy tín, chuyên nghiệp để có thể tham gia thị trường chứng khoán ổn định, an toàn. Đây là yếu tố tiền đề để đảm bảo thị trường chứng khoán cập nhật thông tin chính xác, minh bạch, khớp lệnh nhanh chóng, ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố thao túng làm ảnh hưởng đến giá chứng khoán…
Có thể bạn quan tâm: Top 10 công ty chứng khoán uy tín, tốt nhất 2025
Trên đây là những rủi ro khi chơi chứng khoán cùng với một số cách hạn chế rủi ro khi đầu tư chứng khoán. Hy vọng rằng bài viết đã giúp ích cho những bạn đang bước đầu tìm hiểu thị trường đầy màu sắc này. Chúc bạn đầu tư sáng suốt và thu được nhiều lợi nhuận.
