Cuộc chiến Ukraina, thêm những góc nhìn

Cuộc chiến Nga – Ukraina đã hết hot, đã qua rồi những ngày người ta hóng tin tức từng ngày, từng giờ. Thời gian thì cứ thế trôi, chỉ có hàng triệu người Ukraina đang ở trong những hoàn cảnh thật nghiệt ngã.

H.P quyết định viết 1 bài viết ở thời điểm này, nó có thể cho bạn thêm những góc nhìn về cuộc chiến này.

Chúng ta có 2 luồng ý kiến cơ bản:

1. Ukraina ứng xử chưa phù hợp, việc cầu thị Châu Âu và Mỹ của Ukraina nói chung, TT Zelensky với sự non kém kinh nghiệm chính trị là nguyên nhân của cuộc chiến này.
2. Putin hiếu chiến, khát máu ý mạnh hiếp yếu. Putin xâm lược quốc gia khác (bất kể vì lí do gì) chỉ vì họ muốn chuyển đổi chính sách là sai hoàn toàn.

Nhiều người thậm chí còn so sánh Ukraina với Việt Nam, với những ý kiến kiểu như:

1. Ukraina ngoại giao không khôn khéo nên mới để xảy ra cuộc chiến.
2. Ủng hộ Nga đánh Ukraina cũng chẳng khác nào ủng hộ TQ đánh VN v.v

Về cơ bản mạng xã hội đã chia ra các xu hướng như vậy. Nhưng theo H.P, tất cả chúng chỉ là bề nổi. Những thứ bạn thấy chỉ giống như đánh giá kiểu: VNINDEX giảm 25 điểm vào phiên sáng, nhóm CP ngân hàng là nguyên nhân chính. Rõ ràng vào buổi sáng hôm đó nhóm CP Bank đã kéo chỉ số đi xuống, nhưng cái gốc rễ của sụt giảm lại hoàn toàn không nông như vậy.

Chúng ta sẽ bóc từng lớp, để thấy nhiều hơn, sâu hơn gốc rễ vấn đề.

1. Nước Nga: Sau khi bứt phá khỏi đáy khủng hoảng năm 1998, GDP của Nga đã tăng trưởng khá tốt. Tuy vậy mức tăng trưởng bắt đầu chững lại ở vùng 10K+. Thêm việc cấm vận sau sự kiện Krime, kinh tế Nga tiếp tục khá tệ. Các sản phẩm của Nga ngày càng mờ nhạt trên thị trường, trong nhà bạn có thể có 1 sản phẩm Mỹ, 2 sản phẩm Nhật, 10 sản phẩm TQ chứ tuyệt nhiên hiếm có lấy 1 sản phẩm Nga. Chúng ta phải thừa nhận rằng Nga đã trở nên lạc hậu, chậm chạp và cũ kỹ.
2. Ukraina: Là vùng đệm giữa Nga và Châu Âu, dân số chung gốc với Nga rất đông. Thu nhập trung bình thấp, công nghệ và mọi thứ đều không có gì nổi trội.
3. Châu Âu: Lục địa già, cái nôi của văn hoá và nhiều đế chế cổ đại. Hầu hết các quốc gia châu Âu (Trong liên minh châu Âu) đều khá nhỏ, nhưng cả EU là một khối có: Trí tuệ, kinh tế & truyền thống.
4. Mỹ: Một đất nước hoàn toàn non trẻ, nhưng lại tập hợp những ưu điểm, tinh hoa từ châu Âu thêm vào sức trẻ và trở thành bá chủ thế giới.

Có một nhầm lẫn rất lớn rằng Nga là đối thủ của Mỹ. Viên Thuật là người xưng đế đầu tiên trong các chư hầu, nhưng Tào Tháo chưa bao h xếp Viên Thuật vào hàng đối thủ lớn của mình. Đối thủ thật sự của Mỹ chỉ có: Trung Quốc và Châu Âu (có thể thêm Ấn Độ sau này)

Nhìn vào 1 đối thủ lớn, phải đầy đủ tất cả các yếu tố:

1. Diện tích, dân số

2. Trí tuệ, con người, khoa học kỹ thuật

3. Truyền thống, văn hoá, triết học và tư tưởng

Liên Xô trước đây có thể là một đối thủ, nhưng nước Nga thì thiếu quá nhiều yếu tố. Bản thân lịch sử nước Nga cũng chưa từng là một siêu đế chế (tức mặt truyền thống con người), dân số không quá đông, khoa học kỹ thuật ngày 1 lạc hậu, kinh tế trì trệ. Mặt trận văn hoá thì rõ ràng Mỹ, Âu, TQ, Nhật, Hàn mới là những tay chơi có số.

Nga có thể chơi sòng phẳng với Mỹ không khi thua mọi mặt? Và chúng ta hiểu rằng người Mỹ cũng biết đâu là đối thủ của họ. Trong cuộc chơi, việc kéo lùi đối thủ luôn là cần thiết. Châu Âu mới là một đối thủ thực sự của Mỹ. Máy bay, ô tô, y tế, luyện kim, công nghệ cao chỉ châu Âu mới thực sự ngang cơ. Nga là một quân bài vô cùng hữu ích trong việc kìm chân EU. Hãy nhớ rằng, mọi bất ổn ở châu Âu (tị nạn, khí đốt), đều có ít nhiều nguyên nhân sâu xa từ Mỹ.

Còn nhớ năm xưa, Mỹ đã trợ giúp cho Đức trong cuộc khôi phục thần kỳ sau WW1. Sau đó cũng chính Mỹ lại trợ giúp tất tay cho Nga để chiến thắng với Đức ở WW2. Không có bạn hay kẻ thù vĩnh viễn, chỉ đơn giản 2 con chó cắn nhau, không được để con nào chết thì cả 2 con sẽ không yên ổn.

Mục tiêu châu Âu bất ổn được thực hiện qua 2 ngạch chính:

1. Các quốc gia hồi giáo
2. Nước Nga

Khi 2 nhóm nước này bất ổn, nó sẽ tác động ngược lại châu Âu. Như vậy người Mỹ có thể giống như những “đồng minh” tốt, nhưng thực ra chưa chắc đã như vậy.

Trước khi cuộc chiến xảy ra, nước Nga thực chất đã bị cô lập. Có chăng chỉ là chưa công khai ngoài mặt. Nước Nga thậm chí đã thiện chí để xin gia nhập Nato, nhưng tất nhiên điều đó là không thể. Cả khối châu Âu mà đoàn kết nhau thì “chết dở”. Hãy tưởng tượng, trong 1 lớp học, bạn cố gắng hoà đồng nhưng vẫn bị cả lớp tẩy chay vậy.

Người Nga ngày càng bị chèn ép, mọi thứ đều thụt lùi. Sẽ chẳng ai xâm chiếm nước Nga, nhưng đơn giản là vị thế của người Nga sẽ ngày 1 thấp dần. Lúc đó có 2 con đường để lựa chọn: Tái khẳng định lại vị trí của mình hoặc chấp nhận ngồi ở chỗ phù hợp hơn với năng lực của mình.

Đối với Ukraina, H.P cho rằng họ quá đen đủi. Nhiều người cho rằng ngả về Nga sẽ không có cuộc chiến diễn ra. Vấn đề cần nhận thức ở đây:

Như vậy, dù chính quyền có cân bằng giữa Nga và phương Tây, dần dần lòng dân cũng hướng về châu Âu. Cuộc chiến đó chỉ lùi thời điểm lại, chứ mâu thuẫn đã phát sinh sẽ có lúc bùng nổ. Cái đen đủi của Ukraina chính là kẹp giữa một giàu và 1 nghèo nhưng vẫn có ít nhiều số má.

Người Nga chỉ có thể tự trách mình không giàu, giỏi, hay ho ắt sẽ có “đệ tử”. Liên hệ một chút về với Việt Nam, may mắn rằng Trung Quốc thật sự giỏi và giàu. Nó làm chậm lại tốc độ “hướng Tây” của người Việt. Ngoài ra sự tôn trọng của VN dành cho TQ cũng từ đó mà cao lên. Điều gì sẽ xảy ra nếu TQ cũng lạc hậu, yếu kém như Nga? Tất nhiên VN cũng dần rơi vào con đường của Ukraina. Nhìn vào những công nghệ, công trình, thành phố ở TQ, người VN dần tôn trọng họ hơn, sự cân bằng này chính là gốc rễ để chính sách có thể trung lập. Lòng dân luôn là gốc rễ, không ai có thể bẻ cong được nó.

Như vậy bạn đã thấy vấn đề có thể tóm gọn lại:

1. Nước Nga suy yếu
2. Ukraina ngả về châu Âu (theo nhà giàu)
3. Châu Âu có những hành động theo hướng chèn ép Nga

Đứng trước 2 con đường: Về 1 vị trí hèn yếu hơn hoặc đòi lại vị thế, Nga đã chọn con đường khẳng định lại mình vẫn là hổ báo chứ không phải con mèo hết thời. Nhưng nước Nga thực sự đã yếu, họ không đủ tự tin có thể đối đầu châu Âu. Họ đã phát ra tín hiệu của 1 con hổ già với Ukraina. Cuộc chiến ở Ukraina đã diễn ra, Nga không hề có được thứ mà họ cần nhất:

Thái độ của đa số các quốc gia, thậm chí các quốc gia khá nhỏ ở Châu Âu hiện tại đều không có vẻ gì kiêng nể hay tôn trọng với Nga. Thứ duy nhất họ đạt được là việc chiếm giữ 1 phần lãnh thổ hoặc sau này có là chính quyền thân Nga cũng chỉ để đảm bảo “vùng đệm” để khoảng cách tới Moscow an toàn hơn. Châu Âu sẽ không có gan để tấn công tới Nga, do vậy nếu cuộc chiến khi kết thúc chỉ đạt được điều này thì có thể coi là thất bại.

“Đánh cho để dài tóc, đánh cho để răng đen”, đã đánh là phải đạt được cái mục tiêu lớn:

1. Thành con hổ thực sự (Đánh để người ta phải nể, đánh để làm đại ca)
2. Thành con voi, ai cũng tôn trọng
3. Thành con chó sói, chủ động mong không ai xâm phạm mình, nhưng không có được sự tôn trọng.
4. Không đánh, làm con huơu an phận ngồi ở đúng chỗ của mình

Có người từng hỏi rằng H.P ủng hộ Nga hay Ukraina, HP đã trở lời rằng: Chiến tranh chỉ là hậu quả của mâu thuẫn. Tới thời điểm cần thiết, nó sẽ nổ ra. H.P không lên án hành vi xâm lược, một quốc gia có thể chà đạp lên quốc gia khác để mình mạnh hơn. Vị thế quốc gia không phải là thứ tự nhiên sinh ra, nó phải được sinh ra bằng vũ lực, tiền tài. Một nguyên thủ muốn làm quốc gia đó mạnh hơn, sao lại lên án? Cha ông ta chẳng phải đã làm Đại Việt từ Thanh Hoá trở ra thành dải đất chữ S này sao? Đối với người Ukraina, việc chiến đấu cũng rất nên làm. Khi bị ngoại xâm đến, phải chiến đấu và hi sinh là tất nhiên. Thậm chí bất chấp tất cả để có được chiến thắng. Việc duy nhất nên làm là cuộc chiến hãy để cho những người lính, và bên nào thắng hay thua đều không phải vấn đề. Vấn đề là hãy kết thúc nó thật nhanh chóng để xác lập trật tự mới, những vị thế mới, từ đó mở ra những trang mới cho cuộc sống.

Tận sâu trong con người là lòng tham, chúng khiến người ta trở nên tàn nhẫn, độc ác. Nhưng động lực đó đã thúc đẩy nhân loại phát triển đến như hiện tại. Chừng nào con người còn tham, còn muốn “hơn” người khác thì sẽ còn những điều đau đớn. Suốt vài ngàn năm lịch sử loài người, số cuộc chiến là không đếm được. Vị trí, nếu thoả thuận được thì tốt. Không thoả thuận được sẽ phải đổ máu, nhưng nhanh gọn một chút sẽ tốt hơn, nhân đạo hơn.