Bài 1: Thu nhập mới là gốc rễ của hưởng thụ cuộc sống thực sự

Hưởng thụ cuộc sống bền vững

Có một căn nhà to bây giờ cũng có thể coi là giàu, nhất là ở thời điểm giá BĐS cao như hiện tại. Nhưng nó lại cách rất xa với sự thoải mái, tự do thực sự – Thứ mà bạn cần có để hưởng thụ cuộc sống một cách thường xuyên và bền vững.

Dễ hình dung hơn, hãy ra các vùng ngoại thành của Hà Nội. Đô thị hóa đã kéo giá BĐS ở các khu vực như Hoài Đức hay Đông Anh lên con số đủ để bạn choáng ngợp. Dù có trừ đi 30% giá trị hiện tại (để đảm bảo dễ dàng thanh khoản), thì giá trị tài sản của hàng trăm nghìn người vẫn vô cùng lớn. Nó lên tới hàng chục tỷ tới vài chục tỷ.

Nhưng nhìn vào cuộc sống của đa số họ, bạn vẫn không thấy bất cứ điều gì phản ánh một cuộc sống hưởng thụ hay giàu có. Bởi họ mới chỉ có một thứ: Tài sản giá trị cao mà chưa có thu nhập cao.

Sự hưởng thụ cuộc sống đích thực chỉ có thể xảy ra khi bạn có: Tài sản và thu nhập (dòng tiền vào)

Còn sự hưởng thụ khi sở hữu vật chất (nhà, xe, đồ dùng v.v) thì không cần bàn nữa. Nó quá hiển nhiên rồi. Những điều trên tôi chỉ muốn chỉ ra cho bạn rằng: Không có nguồn thu nhập thì tài sản hoàn toàn là vỏ rỗng. Nguồn thu hàng tháng sẽ quyết định phần lớn chất lượng cuộc sống của bạn về mặt vật chất.

Phân loại nguồn thu nhập

Thu nhập có thể chia làm 3 nhóm:

1. Thu nhập chủ động: Bạn phải bỏ sức, bỏ thời gian, bỏ chất xám liên tục. Chúng bao gồm làm công ăn lương, tự kinh doanh ở quy mô nhỏ, chưa xây dựng được quy trình.
2. Thu nhập thụ động: Thu nhập từ cổ tức, góp vốn, cho thuê nhà v.v. Hoặc một mô hình kinh doanh đã tự động vận hành mà không cần bạn.
3. Thu nhập chu kỳ, bất thường, đầu cơ: Lướt sóng cổ phiếu, đất đai. Các hoạt động kiếm tiền mùa vụ.

Thu nhập tốt nhất đương nhiên là thu nhập ổn định. Sau đó tới thu nhập cao, không quan trọng nó bằng hình thức nào. Còn xếp theo hình thức, thu nhập thụ động được đánh giá cao nhất.

Nhầm lẫn nguy hiểm: Thu nhập chu kỳ ≠ Thu nhập ổn định

Một nhầm lẫn cực nguy hiểm là coi thu nhập chu kỳ (bất thường) như thu nhập ổn định.

Chỉ khi nào tiền đó đến định kỳ, lặp lại thì mới được tính là thu nhập. Nếu không, nó chỉ đơn giản làm tăng tài sản một lần, ý nghĩa về mặt thu nhập gần như bằng 0.

Ví dụ:

1. Trúng lô.
2. Lướt nhanh một mảnh đất nhờ ông bạn rủ.
3. Bố cho 200 triệu.

Tất cả những khoản đó không phải thu nhập, chúng chỉ là nguồn vốn. Hãy coi nó như nhiên liệu để bạn tạo thêm thu nhập mới (đầu tư, kinh doanh, tích lũy), thay vì dùng nó để “nâng cấp cuộc sống” rồi lại quay về số 0.

Cân đối giữa tài sản và nguồn thu nhập

Có 3 nguyên tắc bạn phải nhớ để có thể ứng dụng vào thực tế cá nhân:

Nguyên tắc 1: Tiền vốn chính là nguồn tạo thu nhập

Tiền vốn chính là nguồn tạo thu nhập, kể cả khi sử dụng phương pháp đơn giản nhất là gửi tiết kiệm. Lạm phát sẽ vẫn xảy ra, bất kể bạn không có 1 tỷ gửi tiết kiệm. Nếu có, mỗi tháng đương nhiên bạn có thêm 7 triệu.

Còn đầu tư, nó sẽ tạo ra thu nhập “thực” hơn rất nhiều: Hiệu suất cao hơn sau lạm phát. Nhìn chung, có rất nhiều con đường tạo ra thu nhập khi có vốn, do đó đừng bao giờ sử dụng nó tùy tiện, kể cả việc mua những thứ tưởng như tài sản hay thiết yếu.

Nguyên tắc 2: Tổng thu nhập là cốt lõi

Từ ví dụ ở đầu bài, bạn đã thấy rất rõ ràng rằng dù đang có (sắp có, sẽ có) tài sản rất lớn đi chăng nữa, tổng thu nhập thấp đời sống của bạn vẫn nát như cũ. Do đó đừng mắc phải một sai lầm quá cơ bản:

Chỉ đặt mục tiêu mua được tài sản (một số sách vở hay gọi là tiêu sản) mà không nghĩ tới gia tăng thu nhập.

Tức là trình tự phải là: Gia tăng thu nhập trước, mua vật chất hưởng thụ sau. Nó đảm bảo bạn không phải là nô lệ của những thứ mình mơ ước. Ví dụ bạn lương cao, mua ngay iPhone đời mới, chẳng có gì tiêu sản hay lãng phí cả.

Nguyên tắc 3: Tài sản hưởng thụ nên cân bằng với thu nhập

Rất đơn giản, thu nhập phải đánh đổi bằng thời gian và sức khỏe. Tiền bạn cầm trong tay không từ mồ hôi xương máu của bạn, thì của bố mẹ bạn. Khi những tài sản hưởng thụ cân bằng với thu nhập, nó đồng nghĩa với việc bạn đổi một phần đời mình lấy vật chất một cách phù hợp.

Nguyên tắc 4: Đa dạng nguồn thu nhập

1. Lương 70 triệu từ làm công việc có thu nhập cao
2. Lương 40 triệu, có 3 tỷ làm vốn tạo ra thu nhập 40 triệu mỗi tháng nữa.

Trong tình huống có biến cố sức khỏe, lĩnh vực, ngành nghề, kết quả kinh doanh (luôn có xác suất xảy ra). Người thứ 2 đương nhiên nắm được sự chủ động hơn nhiều.

Bạn sẽ thấy nó rõ ràng hơn khi gắn cả 2 vào câu chuyện mua tài sản. Cả 2 cùng 40 tuổi, cùng vừa mua căn nhà 8 tỷ. Khi có sự cố, người thứ nhất nhanh chóng mất cân bằng giữa tài sản và thu nhập. Ở tuổi 40, việc làm khó hơn, năng lực yếu hơn, sức khỏe suy giảm. Chỉ mới hôm qua, tài sản và thu nhập vẫn còn cực kỳ đẹp, hợp lý theo tỉ lệ.

Ta cần quản trị rủi ro một chút bằng cách đa đạng hóa nguồn thu nhập là như vậy. Bởi những rủi ro khách quan với cá nhân, xã hội đến rất dễ dàng. Có thêm nguồn thu sẽ giúp bạn vững hơn nhiều. Và cách đa dạng hóa đơn giản nhất vẫn là trích lại 1 phần vốn để áp dụng nguyên tắc 01: Vốn cũng chính là nguồn tạo thu nhập.

Phân loại 4 nhóm thực trạng

1. Nhóm thuận lợi: Có tài sản và có thu nhập tốt: Chỉ cần hiểu về nguyên tắc cân bằng giữa thu nhập, tài sản và hưởng thụ. Sau đó điều chỉnh các kế hoạch trong tương lai. Nó bao gồm việc mua thêm tài sản hợp lý và phân bổ vốn để gia tăng nguồn thu nhập khác – Tức đầu tư.
2. Nhóm lệch pha: Có tài sản giá trị nhưng thu nhập yếu: Cần chuyển đổi ngược từ tài sản thành thu nhập để đạt cân bằng.
3. Nhóm tăng trưởng: Có thu nhập tốt nhưng chưa có nhiều tài sản: Học nguyên tắc cân bằng giữa tài sản và nguồn thu nhập. Từ đó điều chỉnh kế hoạch mua tài sản hưởng thụ trong tương lai.
4. Nhóm trâu cày: Không có tài sản lẫn thu nhập cao: Chỉ có 1 con đường, tìm cách nâng cao thu nhập rồi chuyển sang nhóm 3.

Bạn cần xác định bản thân thuộc nhóm nào ở đây. Xác định mức thu nhập và tài sản cá nhân, từ đó sẽ phân nhóm được bản thân. Cuối cùng, biết mình cần biết gì, hành động gì.

Tiếp theo mới là phần mấu chốt mà tôi muốn chia sẻ với bạn. Tài sản và nguồn thu nhập có thể chuyển hóa lẫn nhau. Từ thu nhập bạn có thể chuyển thành xe hơi (Chiều thuận, dễ). Và từ xe hơi chuyển đổi thành thu nhập (Chiều ngược, phức tạp hơn).

Chuyển đổi từ thu nhập sang tài sản

Đây là quy trình thuận, cần thiết và có thể áp dụng cho mọi nhóm.

Bước 1: Xem xét mức thu nhập khi định mua một tài sản (tiêu sản)

Bước 2: Xem xét tài sản đó có tương quan với thu nhập hay không. Nếu đạt => Mua. Nếu không đạt, dùng số tiền đó làm công cụ gia tăng thu nhập hoặc tự cải thiện thu nhập, tới khi đạt. Nguồn tiền mà bạn dự định mua rõ ràng là một công cụ cực mạnh để sinh ra thu nhập. Đây chỉ là hiểu và ứng dụng 3 nguyên tắc phía trên.

Ngắn gọn là đừng mua tài sản vội vàng, dùng tiền đó làm thêm một động cơ cho cỗ xe thu nhập đã.

Khó khăn chuyển đổi từ tài sản thành thu nhập

Đây là quá trình ngược nên rất khó thực hành. Tài sản bạn đang cầm rất có giá trị, nhưng thu nhập khá tệ và mất cân đối. Ở căn nhà trị giá 15 tỷ và lương 11 triệu. Nhóm tài sản to, nhưng vẫn “nghèo” thường thuộc những trường hợp sau:

1. Nhóm bỗng dưng giàu có “nhưng không có nội lực” do giá đất tăng cao.
2. Nhóm đã từng có thành công nên có tài sản nhưng nay thất bại hoặc khó khăn.
3. Nhóm tích góp và dồn toàn bộ lực mua được tài sản đó.

Tại sao nó rất khó, hãy xem xét danh sách các vấn đề dưới đây:

Ảo tưởng giá trị tài sản

Đây là lỗi nhận thức cơ bản. Không hiểu được giàu có tức được hưởng thụ, chi tiêu và “cảm giác giàu có”. Thấy mình “giàu” vì căn nhà/miếng đất vài chục tỷ. Nhưng giá trị đó là trên giấy, không tự biến thành tiền tiêu hàng ngày.

Cú sốc tâm lý khi phải bán tài sản

1. Bán biệt thự 15 tỷ để xuống căn 5 tỷ → người trong cuộc thường thấy “tụt hạng”, “mất mặt”.
2. Sĩ diện, thói quen hưởng thụ, và áp lực xã hội khiến họ ôm chặt tài sản, dù nó không đem lại dòng tiền.

Có nhiều người nhận ra điều này, nhưng danh dự và áp lực xã hội khiến họ không thể hành động. Tiếp tục ở trong một chiếc áo chưa bao giờ phù hợp. Hoặc trước kia phù hợp, nhưng giờ là quá rộng.

Thiếu kỹ năng tài chính & đầu tư

Vượt qua 2 điều phía trên, nhưng dù cơ cấu xong tài sản không biết làm gì để sinh ra tiền. Từ đó không có động lực hành động hay cơ cấu tài sản.

Đầu tư chưa bao giờ là dễ. Lên được một kế hoạch cân đối lại tài sản, phân bổ để 1 phần tài sản cũ sinh ra tiền thường phải là người rất có trình độ quản trị tài chính.

Khó cân đối giữa nhu cầu ở/hưởng thụ và dòng tiền

1. Nhà to, đang ở sướng thật, nhưng bán đi thì mất sự thoải mái tức thì.
2. Cho thuê nhà, phải chuyển đi chỗ khác ở, nhiều người không chịu được.
3. Xe sang bán đi thì mất “hình ảnh”, nên chọn giữ lại dù nó chỉ hút máu.

Vì sao đa số không làm được?

1. Tâm lý: sĩ diện, thói quen hưởng thụ tức thì → không muốn “hạ cấp”.
2. Nhận thức: chưa coi trọng dòng tiền, nghĩ tài sản to là đủ.
3. Năng lực: thiếu kỹ năng đầu tư và quản trị vốn → Không biết làm gì. Mà làm cũng thất bại

Kết quả thì bạn đã thấy ở ngoài thực tế. 90% có tài sản nhưng vẫn không thể chuyển đổi thành thu nhập, sống chật vật trong cái “vỏ giàu”.

Giải pháp chuyển đổi giữa tài sản thành thu nhập

Khó khăn đã kể đủ, cũng nên nêu một số bước thực hành cụ thể (Dù rất khó). Nó dựa trên nguyên tắc:

Biến một phần tài sản chết thành tài sản tạo thu nhập

Bước 1: Nhận thức rõ ràng một lần nữa về tầm quan trọng của thu nhập – dòng tiền. Hiểu rõ rằng mình đang giữ một cái vỏ rỗng.

Bước 2: Kiểm kê và chấm điểm tài sản, thu nhập của mình. Đánh giá rõ chênh lệch tương quan hiện tại giữa tài sản đang nằm chết và thu nhập.

Bước 3: Đặt lại mục tiêu mới cân bằng hơn. Có thể một trong 2: tăng thu nhập hay giảm tài sản. Hoặc có thể là đồng thời. 1 con số cho cá nhân bạn cần được xác định.

Bước 4: Học đầu tư để lên được một kế hoạch tiền đẻ ra tiền. Không có nó, tốt nhất ngồi im gia đình được nhờ, ít ra đỡ mất vốn.

Bước 5: Thực hiện cơ cấu qua một số ví dụ cơ bản:

1. Downsize/hạ cấp: Bán nhà 15 tỷ → mua 5–7 tỷ, phần chênh đưa vào tài sản dòng tiền.
2. Chia nhỏ/bán một phần: Tách thửa/bán bớt đất, giữ phần tối ưu sử dụng để lấy nguồn vốn và ứng dụng bước 4
3. Khai thác cho thuê/hợp tác: Cho thuê dài hạn, thuê–mua, đồng khai thác (kho bãi, bãi xe, rooftop…).
4. Thế chấp có kiểm soát (nếu không muốn bán): Dòng tiền sau khi khai thác (B4) đủ trả lãi gốc dư an toàn

Cũng không dễ để vài chữ đã cung cấp full giải pháp cho bạn. Hãy cứ có bộ khung xương cơ bản như vậy, từ đó tự mò đi tiếp hoặc tham vấn H.P với đầy đủ thông tin.

Giải pháp cho nhóm trâu cày

Đây là nhóm có xuất phát điểm cực thấp. Tôi có một số lời khuyên:

• Chỉ nên tập trung cải thiện thu nhập trực tiếp. Đừng nghĩ tới đầu tư vội. Thứ nhất là tốc độ đầu tư lý tưởng (của một bậc thầy) cũng vẫn thấp hơn tốc độ gia tăng thu nhập khi nó còn ở mức thấp. Chưa kể tâm lý và vị thề của bạn lúc này chỉ có lòng tham và sự vội vã, có thể thấy trước kết quả sẽ thua.
• Tích vốn bằng cách đơn giản nhất: Gửi tiết kiệm hoặc CP bluechip, thậm chí tệ hơn là vàng. Mục tiêu chỉ đơn giản là tích lũy đã, đừng kỳ vọng lợi nhuận từ nguồn vốn quá nhỏ sớm.
• Quản lý chặt hơn nữa thu chi, để phần tích lũy nhanh “lớn” nhất.
• Đầu cơ, lướt sóng, trade không phải phương pháp gia tăng thu nhập hiệu quả với đa số.

Còn gia tăng thu nhập trực tiếp, nó phụ thuộc nhiều hơn vào chuyên môn và hoàn cảnh của bạn. Thứ mà tôi không thể hướng dẫn ở đây. Nhưng tôi chắc chắn với bạn, internet không thiếu gì cả.

Lời kết

Sau khi xác định thật rõ ràng nhóm của mình, ít nhất cũng review lại tương quan cho bản thân xem đã phù hợp chưa. Nếu chưa, lên một kế hoạch điều chỉnh cho tốt. Bạn sẽ sống đúng nghĩa hơn, đàng hoàng và có tương lai hơn.

Quy trình: Thấy vấn đề (hiểu) – Tìm cách sửa – Thực hành sửa. Có những người có thể lơ mơ về vấn đề của mình, bài này sẽ giúp bạn hệ thống hóa nó. Còn để đến với thực hành vẫn còn rất xa, hướng tôi có thể bày. Hành luôn phải là tự bạn làm.

P/S Cha ông ta có tóm tắt qua mấy câu: Miệng ăn núi lở (Có tài sản mà không có thu nhập). Xấu đều hơn tốt lỏi (Thu nhập ổn định rất quan trọng so với thu nhập đột biến).

Hoài Phong