Hiểu cơ bản về tiền và tiền tệ và cách đồng tiền được sử dụng

Ai cũng sử dụng tiền hàng ngày, khi nghe tới tiêu đề này hầu hết mọi người cho rằng mình đã biết rồi. Chưa chắc như vậy, bạn có thể đang hiểu sai về chúng.

Tiền là gì?

Định nghĩa: Tiếng Việt: Tiền / Tiếng Anh: Money

Tiền là vật ngang giá chung để trao đổi hàng hóa, dịch vụ.

Trước đó người ta thường đổi hàng hóa này lấy hàng hóa, dịch vụ khác. Nhưng nó thật sự bất tiện và không phải khi nào cũng có thể quy đổi. Từ đó người ta cần một đơn vị chung để việc trao đổi thuận tiện hơn.

Tiền được sử dụng cho các mục đích sau:

1. Làm thước đo giá trị một hàng hóa dịch vụ bất kỳ: Ví dụ cái nhà 100k$, cái điện thoại 1k$. Nhờ có tiền mà chúng ta có thể biết, so sánh giá trị các hàng hóa vô cùng nhanh chóng.
2. Làm phương tiện thanh toán: Thay vì phải mang con gà đổi lấy bao gạo, chúng ta có thể dùng tiền một cách hiệu quả, đơn giản.
3. Làm phương tiện lưu trữ: Thay vì trữ hàng tấn gạo, hàng trăm lít xăng trong nhà, bạn để tiền trong tài khoản là đủ.

Tiền đã giải quyết các vấn đề, nhu cầu của cuộc sống một cách đầy hiệu quả, đơn giản.

Tiền tệ là gì?

Định nghĩa:  Tiếng Việt: Tiền tệ / Tiếng Anh: Currency

Tiền tệ là một loại đơn vị tiền cụ thể được tạo ra nhằm mục đích thanh toán. Ví dụ: VNĐ, USD, Đồng xu, Vỏ sò, Chip Poker.. là các loại tiền tệ. Khi mục đích này đạt được, nó được coi là tiền.

Đa số tiền tệ bản thân nó không có giá trị. Bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào cũng có thể tạo ra một thứ và gọi đó là tiền tệ của riêng họ. Tiền tệ trở thành tiền (tức là có giá trị) khi có thể sử dụng để thanh toán phục vụ việc trao đổi hàng hóa, dịch vụ trực tiếp hoặc gián tiếp.

Để một tiền tệ trở thành tiền, người ta có thể dùng uy tín của cá nhân, tổ chức phát hành. Cũng có thể dùng vũ lực (Xử lý hình sự) để bắt buộc người dân sử dụng đồng tiền do mình đưa ra.

Ví dụ thực tế về tiền tệ

Một người đàn ông mở một sòng bạc. Ông tạo ra 1000 mảnh giấy do mình ký tên, gọi nó là HPD. Và chỉ cho phép sử dụng nó để làm phương tiện thanh toán, giao dịch trong sòng bạc của mình. Đây chính là khâu phát hành tiền tệ. Đơn vị của tiền tệ này là HPD. Để có thể định giá được một đồng HPD, có thể quy đổi theo hiện vật: 1 HPD tương đương 10 kg gạo. Tuy vậy ông chọn một cách dễ hơn, đó là quy đổi nó với 1 đồng tiền tệ khác là VNĐ: 1 HPD đổi được 100.000 VNĐ. Đây chính là tỷ giá mà bạn thường thấy. Lúc này, HPD vẫn chưa có giá trị gì cả. Khi các khách của sòng bạc của ông tới chơi, họ đổi VNĐ để lấy HPD và chơi. Họ cũng có thể dùng HPD để trả tiền nước, rượu, các dịch vụ tại sòng bạc. Họ cũng có thể quy đổi ngược từ HPD ra VNĐ thông qua thu ngân. Lúc này, HPD đã từ tiền tệ trở thành tiền.

Nhắc lại: Tiền tệ bất cứ ai cũng có thể tạo ra, nó sẽ trở thành tiền (có giá trị) khi có thể sử dụng vào thanh toán cho việc mua hàng hóa dịch vụ thực tế hoặc quy đổi sang một loại tiền tệ khác có uy tín. Quy mô người chấp nhận thanh toán càng lớn, thì tiền tệ đó càng có giá trị.

Ví dụ một công ty A sở hữu 50 siêu thị và cửa hàng tiện lợi khắp cả nước. Công ty này cho phép tích điểm khi mua hàng với tên gọi: HP Xu. Đây chính là một loại tiền tệ. Bạn có thể dùng HP Xu để mua hàng tại tất cả các cửa hàng của công ty A, đây chính là lúc HP Xu là một loại tiền.

Một trò chơi game B sử dụng đơn vị HP Bạc làm đơn vị tiền ảo trong trò chơi. Bạn mua bán trao đổi vật phẩm trong game hoàn toàn bằng HP Bạc. HP Bạc không được sử dụng để mua các sản phẩm dịch vụ trong thực tế. Lúc này, đồng HP Bạc chưa phải là tiền đích thực, dù nó vẫn là tiền tệ nhé. Sau đó, bạn có thể mua một số vật phẩm trong game bằng HP Bạc tương tự như mua bằng một loại tiền tệ đã được thừa nhận là VNĐ. Lúc này, HP Bạc đã có giá trị thực tế dần dần. Tiếp tới, nhà phát hành cho phép đổi từ HP Bạc thành tiền và ngược lại, lúc này HP Bạc có giá trị rất nhanh và vững chắc.

Như vậy ngoài cách đổi trực tiếp thành hàng hóa, một tiền tệ có thể dễ dàng biến thành tiền khi có thể đổi ra một đồng tiền khác uy tín. Có đồng tiền khác rồi, bạn có thể đổi tiếp nó thành hàng hóa dịch vụ mà.

Tiền tệ tốt là gì?

Như bạn thấy, tiền tệ cực kỳ dễ dàng tạo ra. Bạn thậm chí có thể gọi 1 nắm lá cây là tiền tệ của riêng mình. Người nguyên thủy từng dùng vỏ sò, đá để làm tiền tệ đó thôi. Nhưng tiền tệ tốt là một tiền tệ đáp ứng rất tốt các chức năng của tiền:

1. Tính lưu thông: Được chấp nhận rộng rãi. Tiền tệ sẽ không được coi là tiền nữa khi không ai chấp nhận nó cho việc mua bán, trao đổi hàng hóa.
2. Tính nhận biết: Nó phải khác biệt rõ ràng, dễ nhận biết, khó làm giả.
3. Tính lâu bền: Ngoài thanh toán, tiền còn được sử dụng để lưu trữ. Do vậy đồng tiền tốt là đồng tiền phải bền, có thể lưu và cả sử dụng hàng ngày cũng khó hỏng.
4. Tính dễ vận chuyển: Chúng ta phải mang tiền đi mua hàng, mang tiền từ nơi này sang nơi khác. Do vậy tiền tệ tốt là tiền tệ phải đáp ứng nhu cầu vận chuyển.
5. Tính đồng nhất: Tiền cũ như tiền mới, giá trị nó là không đổi. Không phải tờ 500K phát hành năm 2018 ít giá trị hơn tờ 500K năm 2023.
6. Tính thuận tiện thanh toán: Có thể chia nhỏ và tính tròn chục. Ví dụ không thể phát hành toàn 500K VND, bởi nó không đáp ứng nhu cầu cho việc thanh toán những sản phẩm giá trị thấp hơn. Các quốc gia đều phát hành tiền là ước của 10, 100, 1000 (1, 2, 5, 10, 10, 20, 50, 100…), để việc tính giá trị tròn chục dễ hơn.
7. Tính linh hoạt: Có thể điều chỉnh tăng giảm nguồn cung để phục vụ nhu cầu lưu thông.
8. Tính khan hiếm: Nó đảm bảo rằng tiền không được tạo ra vô tội vạ, gây ra lạm phát và mất giá cho người nắm giữ trước đó.

Nhìn chung khi nhìn các yêu cầu trên, bạn sẽ hiểu rằng tiền tệ tốt không hề dễ. Mời bạn xem bảng so sánh ưu nhược điểm của các loại tiền tệ phổ biến:

So sánh các loại tiền tệ phổ biến

Đồng Đô La Mỹ – USD

Tính lưu thông của USD: Rất tốt, không có gì phải bàn cãi. Bạn có thể dễ dàng quy đổi USD thành hàng hóa trực tiếp ở nhiều quốc gia. Còn lại, bạn cũng dễ dàng quy đổi nó thông qua việc trao đổi với các ngân hàng để lấy nội tệ. USD là đồng tiền có tính lưu thông tốt nhất thế giới. Nó là đồng tiền được chấp nhận rộng rãi nhất hiện nay.

Tất cả các tính năng khác: Nhận biết, lâu bền, dễ vận chuyển, đồng nhất và thuận lợi thanh toán, tính linh hoạt nó đều làm tốt.

Tính khan hiếm là một tính chất đối lập với linh hoạt. Đã linh hoạt thì không thể khan hiếm, do đó USD nói riêng và các đồng tiền pháp định (Fiat Money) đều không đáp ứng.

Giá trị của USD cũng tuân thủ quy tắc giá trị của đồng tiền. Hiện tại giá trị của nó dựa trên các yếu tố sau:

1. Uy tín của tổ chức phát hành (Sức mạnh quân sự, kinh tế của CP Mỹ)
2. Được chấp nhận rộng rãi cả bên ngoài phạm vi quốc gia
3. Có thể chuyển đổi từ các hàng hóa thiết yếu như dầu mỏ

Đánh giá: Tới thời điểm này, USD vẫn là tiền tệ tốt nhất thế giới.

Vàng – Gold

Vàng là loại tiền tệ truyền thống, hàng ngàn năm. Hãy thử xem vàng đáp ứng các tiêu chuẩn của tiền ra sao:

Tính lưu thông: Vàng được chấp nhận ở tất cả các quốc gia. Mặc dù bạn hầu như phải đổi ra nội tệ mới mua được (gián tiếp). Tuy vậy việc đổi là rất dễ dàng, nên có thể coi tính lưu thông của vàng rất cao.

Các tính năng như: Lâu bền, đồng nhất, nhận biết của vàng tốt. Tuy vậy việc vận chuyển của vàng khá dở. Nó chỉ có hình thức vật lý, do vậy bạn không có cách nào gửi thuận lợi. Ngoài ra, tính thuận lợi thanh toán của vàng cũng không đạt. Nếu bạn mua những thứ nhỏ nhặt nhất cũng quy đổi ra vàng tương đối bất tiện.

Người ta đã dùng tới bạc và tiền kim loại để giải quyết tính năng: Có thể chia nhỏ và thuận lợi thanh toán của tiền mà vàng không làm được. Tuy vậy nó vẫn không giải quyết được vấn đề vận chuyển.

Vàng đáp ứng rất tốt tính khan hiếm. Số lượng của nó trên trái đất là hữu hạn. Việc sử dụng vàng làm tiền tệ sẽ kiểm soát được lạm phát. Đây là ưu và nhược điểm của vàng. Đó cũng chính là lí do mấu chốt cho bản vị vàng bị loại bỏ khỏi nền kinh tế. Mời các bạn xem bài lí giải: Tại sao cần tới lạm phát và bỏ đi bản vị vàng?

Đánh giá: Vàng đã từng là một tiền tệ tốt, nhưng nó nên trở về với vai trò thực của mình: Làm trang sức và ứng dụng công nghiệp. Vàng không còn phù hợp để làm tiền tệ trong tương lai. Nó chỉ có tác dụng trong 1 giai đoạn ngắn hạn, khi niềm tin giữa các quốc gia, giữa con người với con người xuống thấp cực điểm.

Bitcoin

Bitcoin là ông tổ của CryptoCurrency. Chúng ta sẽ cùng đánh giá các tiêu chuẩn của Bitcoin:

Tính lưu thông: Bitcoin chỉ được chấp nhận trực tiếp ở ít cửa hàng. Nhưng ở hầu hết các quốc gia, bạn dễ dàng đổi Bitcoin ra tiền nội tệ sau đó dùng tiền đó mua hàng hóa. Như vậy khả năng lưu thông của Bitcoin hiện tại rất cao.

Dù có khả năng lưu thông cao, nhưng hầu hết người ta không sử dụng Bitcoin cho mục đích chính của tiền tệ: Làm vật ngang giá chung để thanh toán hàng hóa. Rất ít sản phẩm, dịch vụ được định giá theo đơn vị Bitcoin. Tỷ giá Bitcoin theo cặp tiền tệ mạnh như USD, EUR cũng bất ổn gây khó khăn cho hoạt động thanh toán.

Để tạo giá trị một tiền tệ, người ta thường quy đổi trực tiếp bằng hàng hóa hoặc gián tiếp qua một tiền tệ ổn định khác (Gọi là tỉ giá). Hiện tại Bitcoin làm được cả 2, bạn có thể dùng Bitcoin đổi lấy 1 con xe. Bạn cũng có tỉ giá BTC/USD. Nhưng nó rất bất ổn, từ đó làm giảm tính lưu thông của đồng tiền này.

Các loại tiền tệ đều có cách khác nhau để tạo uy tín cho mình: Bằng uy tín riêng tổ chức phát hành. Bằng vũ lực, năng lực, pháp luật, bằng tính ứng dụng thực tế (như vàng). Bitcoin sử dụng một con đường riêng biệt hoàn toàn: Bằng sự tín nhiệm và tin tưởng của cộng đồng nhờ thuật toán, ý tưởng của nó. Niềm tin là thứ biến động mãnh liệt nhất, do vậy giá trị của nó cũng biến động nhanh như vậy. Ngoài ra, nó bất ổn cũng vì cộng đồng sử dụng thực quá nhỏ so với cộng đồng đầu cơ. 100 người mua bitcoin, không được 2 người mua để sử dụng.

Các tính năng như: Tính nhận biết, tính lâu bền, tính vận chuyển, tính đồng nhất ở mức độ rất tốt. Tính thuận lợi thanh toán của Bitcoin như sau: Tính chia nhỏ: Bitcoin được chia nhỏ tới 100 triệu đơn vị. Nó tốt hơn vàng rõ rệt ở tính này. Do có thể chia khá nhỏ và chỉ có 1 đơn vị, nó cũng đáp ứng tính tròn chục.

Tuy vậy, phí và tốc độ vận chuyển cũng là một hạn chế đáng kể của Bitcoin khi sử dụng làm phương tiện thanh toán.

Về tính khan hiếm và tính linh hoạt, Bitcoin giống với vàng do nó bị giới hạn. Trong một giai đoạn khi người ta mất niềm tin nhất, Bitcoin hay vàng có thể có một vị trí tạm thời. Nhưng về dài hạn, nó sẽ luôn bị loại bỏ theo quy luật của sự phát triển.

Sự khác biệt của Bitcoin với các tiền tệ khác:

1. Sự nắm giữ không công bằng. Tới khi tương đối phổ biến, phần lớn các Bitcoin đã được khai thác trước đó. Có tới 80% Bitcoin được khai thác trước khi nó phổ biến. Hiện tại, Bitcoin vẫn chưa có quá nhiều ứng dụng, nhưng tới 90% đã được khai thác.
2. Bitcoin không cần một NHTM nào đó quản lý tiền tệ của bạn. Với USD, nếu không cầm tiền mặt trong nhà, bạn buộc phải để trên một NH nào đó. Bitcoin không cần điều đó mà vẫn có thể lưu trữ online. Từ đó bạn không chỉ bớt đi lo lắng về việc giao tiền cho ai đó, mà còn dễ dàng ẩn danh hơn.
3. Khó khăn trong các vấn đề đảo ngược, phong tỏa các giao dịch có vấn đề. Sự can thiệp của con người vào các giao dịch sẽ làm giảm tính bảo mật của nó. Nhưng nó cũng đồng thời có thể kiểm soát các vấn đề lừa đảo, trộm cắp.
4. BTC có thể có được bằng cách đào (bằng các bộ vi xử lý), 1 quá trình siêu tốn năng lượng và hủy hại môi trường.

Ethereum

Đồng ETH đương nhiên cũng là một loại tiền tệ. Bitcoin chỉ sử dụng để thay thế các loại tiền khác khi thanh toán. ETH được sử dụng cho đồng thời cho cả nhu cầu thanh toán thay thế Fiat, Paypal… lẫn thanh toán nội bộ. ETH cho phép triển khai các ứng dụng trên nó, bắt buộc thanh toán bằng ETH. So với BTC, rõ ràng ETH có nhiều nhu cầu “thực” hơn. Với nhiều ứng dụng được triển khai trên nền tảng ETH, đồng tiền này cũng tăng giá trị của mình thông qua việc được nhiều người công nhận.

Điểm khác biệt nữa của ETH so với BTC là nó không giới hạn nguồn cung. Cả tốc độ và fee của nó cũng tốt hơn BTC. Nếu ở góc độ một tiền tệ tốt, thì ETH vượt xa BTC rất nhiều. Nó cũng có toàn bộ sự lý tưởng của công nghệ blockchain.

Tính giới hạn là một đặc điểm tạo ra sự khan hiếm và có giá trị cho bitcoin, nhưng chính nó cũng là nhược điểm khi làm tiền tệ của BTC. Đối với ETH, đồng tiền này cũng cho phép “nắm giữ” để stake ra lợi nhuận. Nó khuyến thích nắm giữ (từ đó tăng giá trị) nhưng lại không giới hạn số lượng khi cần vận hành. Từ đó linh hoạt hơn so với giải pháp cố định số lượng của BTC. Đương nhiên so về mặt tài sản, lưu trữ và đầu cơ, giới hạn như BTC sẽ tốt hơn. So về mặt vận hành, sử dụng thực tế: ETH sẽ là gương mặt áp đảo. ETH cũng có các cập nhật để cân bằng giữa giá trị và chống lại đầu cơ trong tương lai.

Đánh giá: ETH thực sự là một đồng tiền lý tưởng, thậm chí là hoàn hảo. Nhưng cần nhắc nhở bạn rằng: Mục đích tiền tệ được tạo ra để THANH TOÁN, chứ không phải để TĂNG GIÁ. Giá trị một tiền tệ bất kỳ, không cần là tiền điện tử đều tăng giá khi nhu cầu sử dụng của nó cao so với nguồn cung của nó. Hiện tại, cầu của tiền mã hóa phần lớn đến từ đầu cơ, do đó nó tăng giảm thất thường. Khi sử dụng làm phương tiện thanh toán là chính, tiền điện tử sẽ có giá cả ổn định (Bởi vì cung, cầu thanh toán nó rất ổn định). Nó trở thành tiền đúng nghĩa.

Tiền điện tử của NHTW

Ví dụ đồng USD điện tử Fed dự kiến ra mắt (tương tự như USDT, USDC, BUSD – nhưng là hàng chính chủ). Nó có tất cả các ưu điểm thừa kế của đồng USD thông thường. Thêm vào đó kế thừa tính ưu việt của blockchain. Việc lưu trữ, gửi nhận sẽ không cần thông qua các NHTM.

Đánh giá: Đây sẽ tiếp tục là loại tiền tệ của tương lai, khi xóa đi hoàn toàn biên giới địa lý. Một đồng tiền hoàn hảo cho tới khi mô hình nhà nước biến mất hoàn toàn.

Altcoin

Các Altcoin gần như không thể trở thành một đồng tiền tốt. Cộng đồng quá nhỏ, chỉ có tính ứng dụng ở quy mô rất nhỏ trong chính cộng đồng đó. Chúng hầu như chỉ giải quyết được vấn đề tốc độ của Bitcoin. Trong khi đó, các vấn đề cốt lõi của một đồng tiền:

Căn cứ để một tiền tệ thực sự có giá trị chúng lại không có.

Khi bạn in ra một đồng tiền tốt hơn cả đô la Mỹ, đẹp hơn cả đô la Mỹ không có nghĩa nó có giá trị hơn USD. Tính năng (sự tiện ích) chỉ là phần về sau. Nó cũng là thứ để thuyết phục cộng đồng chấp nhận nó làm tiền, nhưng rất yếu. Giá trị nó phải được xác định dễ nhất bằng tính ứng dụng thực tế: Gạo thì ăn được, vàng thì đeo lên cổ cho đẹp, sắt có thể xây nhà. USD tuy chỉ có thể dùng để dán diều, nhưng tổ chức tạo ra nó có 4000 đầu đạn hạt nhân và quyền cho người khác đi tù.

Cả Bitcoin & Altcoin đều cố gắng lấy ưu điểm, tính năng để tạo ra cộng đồng. Nhưng cộng đồng đó vô cùng mỏng manh và lỏng lẻo. Đó là câu trả lời cho việc giá cả biến động rất lớn. Các nhu cầu thực tế nhất là ăn uống, mua sắm thì tiền Fiat vẫn đáp ứng tốt hơn, tiện lợi hơn.

Hầu hết các Altcoin hiện nay đã chuyển mục tiêu. Từ làm tiền tệ toàn cầu như Bitcoin, sang làm tiền tệ cho một dự án nhỏ hơn. Tức là đồng tiền để phục vụ riêng các dự án nhỏ lẻ. Trong phạm vi dự án đó, nó vẫn là tiền. Tiếc là hầu hết các dự án sẽ không đi tới đâu, do vậy tiền chỉ ứng dụng được trên dự án đó cũng sẽ dần dần vô giá trị.

Nó giống như Xu trong game Kiếm Thế sẽ về 0 khi game này đóng cửa. Bởi nó chỉ có thể ứng dụng trong duy nhất game đó.

Paypal – Momo – USDT – USDC

Có rất nhiều tiền điện tử tương tự như Paypal. Nó không hẳn là một ngân hàng, nhưng phải chịu nhiều sự quản lý tương đương các tổ chức tài chính. Nó thường được neo theo các loại tiền tệ pháp định. Các công ty này không thể tự ý phát hành thêm tổng cung tiền tệ của riêng họ.

Nó chỉ có thể coi như việc số hóa các loại tiền pháp định. Điều này tương tự tiền trên cơ sở dữ liệu của các ngân hàng.

Chúng mang trong mình toàn bộ đặc tính của đồng tiền FIAT mà nó đại diện. Ưu điểm hơn nhờ số hóa và công nghệ. Nhược điểm là phụ thuộc vào tổ chức, công ty phát hành.

Mục đích phát hành tiền tệ

Có quá nhiều loại tiền tệ đang tồn tại. Chúng ra đời vì các mục đích gì? Khi thực sự cả thế giới chỉ cần một loại tiền tệ là đủ?

1. Tạo sự thuận tiện cho cộng đồng của riêng họ. Một đồng tiền riêng sẽ phù hợp hơn với văn hóa, ngôn ngữ từng quốc gia, cộng đồng. Nó giống như mỗi nước có thể sử dụng một ngôn ngữ, hệ đo lường khác nhau.
2. Duy trì chức năng điều phối và quản lý. Có thể phát hành tiền giúp một nhà nước có thể nắm toàn bộ kinh tế của người dân dễ dàng nhất. Với một cộng đồng nhỏ, ví dụ như 1 game: Nhà phát hành có thể điều chỉnh giá các vật phẩm thông qua cung tiền.
3. Lợi dụng và lừa đảo: Thông qua việc khiến người khác công nhận thứ bạn tạo ra là tiền, bạn đương nhiên sẽ giàu có. Ngoài ra, quyền tăng cung tạo ra lạm phát cho phép bạn lấy một lượng tiền từ tất cả cộng đồng đang sử dụng đồng tiền đó. Đây là đặc quyền của riêng người phát hành. Bitcoin không có đặc quyền phát hành tạo ra lạm phát, nhưng 80% lượng bitcoin lại được tạo ra khi chưa ai công nhận nó đáng kể. Do vậy sự công nhận Bitcoin sẽ mang tới siêu đặc quyền cho những người nắm giữ sớm.
4. Tận dụng vốn: Bạn cầm tiền thật của khách hàng và gửi lại cho họ những con số trên ứng dụng. Bạn có thể đem gửi tiết kiệm, kinh doanh để lấy thêm lãi.
5. Phát triển công việc kinh doanh: Hệ thống tiền tệ như: Thẻ cào trả trước, Voucher, Coupon, điểm tích lũy. Không cần phân tích về tính ứng dụng của những việc này nữa.

Câu chuyện phát hành tiền tệ

Để phát hành được tiền tệ thành công thì bạn đã có một business tương đối chất lượng. Tạo ra tiền tệ cực dễ, hầu hết các ứng dụng đều sử dụng một đồng tiền ảo quy đổi. Sau này với Blockchain và các Blockchain nền tảng, việc tạo ra 1 tiền tệ chỉ mất 2 phút. Chúng còn mang toàn bộ các ưu điểm của một đồng tiền tốt cần có. Nhưng nhắc lại rằng tiền tệ chỉ trở thành tiền khi cộng đồng chấp nhận nó. Đó chính là giá trị của câu: “Được lòng dân thì làm thiên tử”.

Dụ dỗ, ép buộc, bánh vẽ, uy tín v.v là những thứ cần thiết để một tiền tệ trở nên giá trị. Tự nội sinh nó không có giá trị.

Thời đại phong kiến đã kết thúc. Nhưng bạn vẫn có thể trở thành vua trên con đường xây dựng những thần dân cho riêng mình. Rất nhiều doanh nhân giờ đây giống như vị vua. Nhưng họ sử dụng tiền tệ do họ tạo ra chỉ nhằm mục đích thuận tiện hơn cho việc kinh doanh, cho các các hoạt động của cộng đồng của họ tốt hơn. Bên cạnh đó, cũng nhiều người lợi dụng quyền lợi về việc phát hành để lừa gạt tiền của người khác. Nhưng dù thế nào, người có thể tạo ra 1 tiền tệ đã vận hành vẫn là một người giỏi.

Hoài Phong