Vàng là kênh đầu tư truyền thống, phổ biến ở Việt Nam. Nó dễ thanh khoản, dễ vận chuyển, an toàn, và đôi khi có giai đoạn hiệu suất cao.
Trước đó, H.P đã viết phần một ở bài: Có nên đầu tư vàng – Hiểu thật rõ bản chất dành cho mức độ cơ bản. Bài này mở rộng thêm một số ý dành cho việc nghiên cứu chuyên sâu.
Tại sao không nên đầu tư vàng rất dài hạn?
Nội dung
Câu này có phần hơi quá lời và nghe ngược đời phải không? Thực tế nó nên là nếu kỳ vọng lợi nhuận đủ cao, không nên chơi vàng rất dài hạn. Nếu mục tiêu của bạn chỉ đơn giản là 3 – 4% đều mỗi năm để chống lạm phát, vàng rất tốt cho bạn. Đương nhiên bạn mong muốn lợi nhuận cao hơn nhiều, do đó vàng không phải lựa chọn cho bạn. H.P sẽ giúp bạn hiểu ra vài vấn đề:
Hãy tự đặt câu hỏi: Điều gì sẽ xảy ra nếu vàng tăng giá liên tục?
Định kiến rằng cứ ôm vàng là ngon sẽ hình thành. Dòng tiền của người dân, tổ chức sẽ bắt đầu đổ xô vào vàng.
Lúc này, có 2 vấn đề xảy ra:
- Sự sụp đổ tự nhiên: Khi số người tham gia vượt quá số người không tham gia, nguồn lực xã hội không đủ cho số đông đều giàu có như vậy.
- Sự can thiệp của chính phủ: Nhu cầu vàng quá lớn sẽ phủ nhận vị trí và vai trò của tiền pháp định. Chúng sẽ cho cảm giác tiền biến thành giấy lộn. Nó sẽ gây ra sự đứt gãy của toàn hệ thống tài chính hiện nay.
Như vậy ngoài lý do tự nhiên theo chuẩn quy luật, chúng ta còn 1 lý do “nhân tạo”. Vàng cần được kiểm soát sao cho nền kinh tế vẫn vận hành ổn định. Bị cả 2 nguyên nhân này tấn công, đương nhiên bạn không thể nắm giữ siêu dài hàng nhiều chục năm.
Nó sẽ giảm hiệu suất tổng cả quá trình của bạn xuống. Ví dụ: 5 năm đột phá, 10 năm lại thành bình thường, 15 năm có khi lại khá, 20 năm lại mạnh, 25 năm lại bình thường, 30 năm lại hơi chậm, 40 năm lại gần mức khá. Cứ như vậy, có tính chu kỳ.
Tương quan đồng USD và giá vàng
Giá vàng không được quyết định bởi một quốc gia nhỏ như Việt Nam. CP VN cũng không đủ năng lực nếu vàng thế giới cứ tăng giá và nhu cầu vàng trong nước cũng tăng theo.
Hãy nói về đồng USD, đồng tiền chiếm đại đa số thanh khoản toàn cầu. Nếu vàng quá ổn định hoặc hiệu suất cao, đó chính là một đòn chí mạng vào USD, vào nước Mỹ. Họ vẫn có thể dùng USD như một đơn vị tiền tệ thanh toán. Nhưng thứ họ dự trữ sẽ không phải là USD nữa mà là vàng. Khi cần thanh toán, số vàng đó sẽ được quy đổi ra USD. Vừa đạt hiệu suất cao, vừa thanh toán tiện lợi.
Lúc này, đặc quyền in tiền xài của nước Mỹ sẽ bị vô hiệu hóa. Khi mà chẳng ai trữ USD hay mua TPCP mà tất cả đều quy đổi thành vàng.
Chúng ta có 2 lựa chọn với những đồng tiền mình làm ra:
- Cầm tiền mặt (gửi tiết kiệm, trái phiếu CP): Với cách này, bạn không phải đau đầu xem lãi lỗ ra sao. Chấp nhận tâm an để dồn tâm trí làm ăn. Mỗi năm chịu lạm phát đi 1 – 3% (sau khi trừ lãi suất). Lúc này tuy số vốn bạn tích được không tăng trưởng, nhưng đầu óc bạn lại rất rảnh và nhiều khi số tiền bạn kiếm ra từ công việc còn cao hơn nhiều.
- Đem đầu tư vào các tài sản khác: Vàng, coin, chứng khoán, đất đai. Lúc này, bạn không chỉ tích lũy từ việc kiếm tiền hàng ngày, mà chính bản thân tiền vốn của bạn cũng tự đẻ ra tiền. Ưu điểm: Đúng thì nhanh, sai thì ngồi im cha mẹ và gia đình đã được nhờ.
Quy tắc trên không chỉ đúng với một cá nhân mà còn cả cấp quốc gia. Hãy nhìn vào Trung Quốc, họ xuất siêu rất mạnh và thu về USD. Họ sử dụng số tiền này làm quốc lực, để mua mọi công ty, tập đoàn, công nghệ trên thế giới.
Người TQ đã đau đầu ra sao?
Họ xuất khẩu được rất nhiều tiền. Đầu tiên họ chọn con đường số 1: Cứ cầm USD cho nhàn (nắm giữ số TPCP Mỹ kỷ lục). Thật khó chịu khi nước Mỹ cứ in tiền để bào mòn giá trị đó. Thậm chí nếu với lạm phát 8 9%, vài lần thì số tiền dự trữ của bạn còn đúng một nửa. Và bạn cũng không thể tiêu hết ngay số tiền đó, mà phải dự trữ lại để mua những gì cần thiết trong tương lai.
Gần đây, TQ chuyển qua mua vàng cực mạnh, giảm nắm giữ TPCP Mỹ. Vẫn một quy tắc đơn giản: Cứ mua vàng, vừa tăng giá vừa có thể chuyển đổi thành USD khi cần mà không phải chịu cảnh bào mòn hàng năm.
Bạn thấy điểm mâu thuẫn rồi chứ? Nếu vàng cứ tiếp tục ổn định và tăng trưởng, thì không chỉ TQ mà mọi quốc gia sẽ dần rời xa USD. Nhưng thực tế thì sao? Giá vàng sẽ diễn biến sao cho bạn mang quốc lực, gia nghiệp mua vàng và sau đó nó có hiệu suất tồi tệ suốt 3 thập kỷ. Trong thời gian đó, nếu bạn cứ cầm USD và nhận lãi suất 3 – 5% thì đã rất ngon rồi. Sẽ là: Biết vậy cứ cầm USD là nhàn rồi. Gần như các diễn biến của thị trường sẽ được thiết kế sao cho ngoài đầu tư làm ăn, bạn chỉ nên cầm USD. Các tài sản thanh toán khác chỉ là cái bẫy để lừa nốt số tiền của bạn, để rồi bạn trở về quy thuận việc thôi cho nó “bào” mỗi năm 2 – 3%.
Thực ra, người Mỹ cho bạn 3 lựa chọn:
- Xài hết số tiền bạn kiếm được luôn và ngay
- Đầu tư số tiền kiếm được ngược lại nước Mỹ.
- Chấp nhận để họ bào vài % mỗi năm, tức 30 năm thì về 0 đó.
Còn lại, bạn làm gì cơ bản cũng là chống lại nước Mỹ, và xác suất thất bại là khoảng 99%.
Các quốc gia đã làm như thế nào?
Cá nhân phải lựa chọn phân bổ tiền, thì quốc gia cũng vậy. Chúng ta sẽ liệt kê cách các quốc gia top phân bổ quốc lực:
- Mỹ thì không bàn, chỉ trữ vàng để đảm bảo vị thế cân bằng, quốc lực hoàn toàn có thể “in ra dùng”.
- Đức: Trữ vàng, EUR và 1 phần USD để thuận tiện giao dịch
- Nhật Bản, Hàn Quốc: Trữ đa số USD, lo làm ăn xuất khẩu cho ổn định.
- Singapore và Nauy: Nói không với USD và vàng, tiền là phải đem đầu tư cho nó sinh lời max.
- Trung Quốc: Trước: USD là chính, hiện tại đang đẩy mạnh giảm tỷ trọng USD tăng rất gấp tỷ trọng vàng.
Ta có thể thấy rõ các trường phái bảo thủ và năng động trong cách họ phân bổ nguồn lực tài chính. Với cá nhân bạn cũng vậy, bạn có thể chọn cách:
- Đem tiền gửi tiết kiệm là chính, chuyên tâm làm ăn (Như Nhật).
- Giữ nửa vàng, nửa tiền như Đức và Trung Quốc đang hướng tới.
- Tập trung hoàn toàn nguồn tiền vào đầu tư Như Singapore, Nauy
Với cá nhân, có thêm lựa chọn là tích lũy bằng 100% vàng vẫn được, nhưng với điều kiện bạn phải đủ năng lực để giữ dài và nhớ kỳ vọng lợi nhuận của nó đúng chuẩn như ở mục 1. Ngoài ra, nếu bạn không tránh được giai đoạn USD lấy lại vị thế, thì dù ôm vàng bạn vẫn có thể có 20 – 30 năm thất bại chứ đừng nói là đủ lãi suất cơ bản. Quốc gia thì không thể, bởi bạn sẽ giam giữ nguồn lực. Nếu bạn là 1 nước đủ lớn, bạn sẽ bị úp sọt ngay lập tức. Để từ đó quốc lực của đất nước bạn giảm 30 – 40% và đi ngang cả 20 30 năm. Bạn sẽ trở thành tội đồ của dân tộc. Bạn là con bạc lớn, mà để nhà cái thấy trọn hành vi về 1 hướng, bạn sẽ thua. Chỉ có thể chia 2 hướng, để có thể cân bằng trong mọi tình huống.
Sai lầm phổ biến
- Đánh giá sai về hiệu suất thực của vàng do chỉ nhìn vào giai đoạn bùng nổ, kỳ vọng quá nhiều khi đầu tư vàng
- Không hiểu rằng vàng quá tốt là chống lại USD nói riêng và hệ thống tiền tệ được quản lý bởi các chính phủ. Và xác suất khi chống lại những điều này thất bại là 99%.
- Không đủ thời gian và sức lực để chờ tới giai đoạn bù đắp của lạm phát và kỳ vọng, khi mỗi chu kỳ thường kéo dài hàng chục năm. Trong lúc các tài sản khác tiếp tục gia tăng.
Như vậy bạn cần nhận thức được: Tại sao giá tăng? Lõi thực tế và mức tăng bao nhiêu là phù hợp. Ngoài ra, tại sao không nên tin tưởng vàng quá dài, vẫn phải canh chu kỳ như thường. Như vậy là nắm đúng bản chất và hiểu rõ cuộc chơi.
