H.P nhận được một câu hỏi rất hay:
“Tỉ lệ lỗ trong đầu tư chứng khoán lên tới 70–90% thì tại sao H.P lại khuyến nghị mọi người chơi chứng khoán? Trong khi đánh tài xỉu còn có rate 50–50.”
Trong bài viết này, H.P sẽ diễn giải rõ các con số và cơ chế phía sau chuyện lãi – lỗ để bạn hiểu vì sao chứng khoán không hề “dễ lỗ” nếu chơi đúng cách, và vì sao tỉ lệ thua lại cao khi chúng ta chọn những cách “đi nhanh”.
Nội dung
Chứng khoán có dễ lỗ không?
Câu trả lời ngắn: Không – nếu bạn làm đúng. Thậm chí “để thua được” một cách bền vững còn đòi hỏi một chuỗi quyết định sai có hệ thống. Khi bạn:
- Đầu tư theo Index (rổ 30–50–100 cổ phiếu lớn), giảm phụ thuộc vào 1 doanh nghiệp.
- Nắm giữ đủ dài hạn để biến động ngắn hạn không trở thành lỗ thực (như câu nói vui: “Anh chưa bán tức là anh chưa lỗ”).
- Chấp nhận mức lợi nhuận vừa phải, ổn định, không đua “ăn bằng lần”.
…thì khả năng lỗ kéo dài là khó. Lý do nền tảng: chỉ số thị trường dài hạn phản ánh tăng trưởng GDP, lợi nhuận doanh nghiệp và tái đầu tư cổ tức. Thêm nữa, ngoài Index, bluechip cũng là một tập hợp đủ “xịn” để theo đuổi chiến lược dài hạn.
| Chơi đúng | Chơi sai |
|---|---|
| Index/bluechip, đa dạng hóa | All-in mã rác, “tất tay sóng” |
| Dài hạn, DCA, kỷ luật | Đòn bẩy cao, đảo margin |
| Phí thấp, ít giao dịch | Trade liên tục, phí & thuế phình to |
| Mục tiêu lợi nhuận vừa phải | Đặt kỳ vọng phi thực tế |
Kết luận nhanh: Rất dễ có hiệu suất ổn với chứng khoán nếu mục tiêu của bạn là “không lỗ” và “đều tay”. Câu hỏi ở đây là “có dễ lỗ không” — câu trả lời: khó — chứ không phải “có dễ lãi to không”.
Lợi nhuận kỳ vọng “an toàn” là bao nhiêu?
Với chiến lược an toàn (Index/bluechip, nắm giữ dài hạn, phí thấp), lợi nhuận kỳ vọng năm có thể ở quanh ~12–15%/năm (tùy thị trường và chu kỳ). Con số này, nếu lũy kế dài hạn, đã là rất mạnh mẽ đối với tài sản cá nhân.
Điểm mấu chốt: Không cần “ăn bằng lần”. Chỉ cần đều đặn, có kỷ luật, và để thời gian làm phần việc còn lại.
Tại sao lại có thống kê 70–90% nhà đầu tư thua lỗ?
Vì đa số không chấp nhận mức lợi nhuận tiêu chuẩn, mà muốn “đi nhanh hơn” bằng cách:
- Đòn bẩy cao (margin): khuếch đại cả lãi lẫn lỗ; margin call khiến lỗ tạm thời biến thành lỗ thật.
- Săn cổ phiếu rác: độ biến động lớn, rủi ro sự kiện/kiểm soát kém.
- Lướt sóng dày đặc: phí giao dịch, thuế, chênh lệch giá vào/ra ăn mòn lợi nhuận.
Không phải do “bản chất thị trường xấu”, mà do cách chơi làm tỉ lệ thua tăng vọt. Nói cách khác: chơi sai thì tỉ lệ thua cao là điều tất yếu.
“Chi phí của cơ hội” – hiểu đúng để bớt ảo tưởng
Lợi nhuận cao luôn đi cùng rủi ro cao. Khi bạn đặt mục tiêu cao hơn mức “chuẩn”, bạn phải ký tên vào việc chấp nhận khả năng thua lớn hơn. Hãy:
- Nhìn thẳng vào rủi ro ngay từ đầu, không mộng mơ.
- Nếu không chịu được drawdown, hãy quay về mức lợi nhuận tiêu chuẩn.
- Đừng cười quá to khi ăn, và đừng khóc khi thua — vì đó là chi phí của cơ hội mà bạn đã chấp thuận.
Một vài con số để tham chiếu
- ~70% nhà đầu tư cá nhân có thể thua lỗ khi tự lướt theo cảm xúc/thông tin nóng.
- ~90% người lướt sóng liên tục có kết quả kém bền vững do phí và sai lầm hành vi.
- Nhiều quỹ chủ động có lãi, nhưng thua Index sau phí (Khoảng 70% các quỹ) — việc “đánh bại thị trường” bền vững là rất khó.
Mà TTCK mỹ thì bạn biết rồi, nó ăn rồi tăng trưởng không ngừng nghỉ. Như vậy giải pháp đơn giản thì ai cũng biết (hold index). Nhưng đa số mong muốn tìm con đường đi nhanh hơn. Sau đó đa số lỗ và lãi rất mỏng.
Nhưng người ta chấp nhận điều đó, như một sự trả giá cho cơ hội đột biến, đó chính là chi phí của cơ hội. Sự rõ ràng, chắc chắn thì sao có hiệu suất đột biến được.
Chọn “khẩu vị rủi ro” trước khi xuống tiền
- Nếu mục tiêu là “không lỗ/ít lỗ”: chọn Index/bluechip, dài hạn, DCA, phí thấp, kỷ luật. Hiệu suất vừa phải nhưng bền.
- Nếu muốn “đi nhanh”: hãy chấp nhận rủi ro, xác định mức lỗ tối đa, và chuẩn bị tâm lý – vì xác suất trật nhịp là có thật.
Chốt hạ: Thị trường không bắt bạn thua — cách bạn chơi mới quyết định. Hãy xác định khẩu vị rủi ro của chính mình ngay từ vạch xuất phát.
Hoài Phong
